Page Text
________________
જે આત્માઓ સમતાને પામ્યા છે, તે આત્માઓ સ્યાદ્વાદનું પરિપૂર્ણ જ્ઞાન પામ્યા પછી જ સમતાને પામ્યા છે. મરુદેવા માતા, ઇલાતિપુત્ર, પૃથ્વીચંદ્ર, ભરત ચક્રવર્તી આ બધા જોતજોતામાં કેવળજ્ઞાન પામ્યા, તો તમને લાગે કે તેમણે થોડી ભાવના કરી તેમાં કર્મોનો ક્ષય થયો અને કેવળજ્ઞાન પામ્યા. પણ આ બધી ભૂલભરેલી તમારી સમજણ છે. તેઓ પણ મોક્ષમાર્ગનાં બધાં જ સોપાનો એક પછી એક ચઢ્યા છે. આંતરિક ફુરણારૂપે શાસ્ત્રોનું બહોળું જ્ઞાન પામ્યા પછી જ ક્ષપકશ્રેણી માંડી છે. ક્ષપકશ્રેણી વગર કેવળજ્ઞાન આવે નહીં, પરંતુ એટલું ખરું કે આ બધાને વગર ભણે આપમેળે શાસ્ત્રજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું છે, જયારે આપણે ભણીએ ગણીએ ત્યારે જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. મરુદેવા માતા હાથીની અંબાડી ઉપર પણ સ્યાદ્વાદના બધા દૃષ્ટિકોણને-નયોને પામી ગયા, પછી જ તેમને સમતાની ભૂમિકા આવી છે. હાથીની અંબાડી ઉપર પૂર્વનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત થઈ ગયું ઉચ્ચસ્તરીય જ્ઞાને પહોંચે પછી પૂર્વનું જ્ઞાન કહેવાય અને પછી જ ક્ષપકશ્રેણી આવે. આ તેઓને આપમેળે પ્રાપ્ત થયું છે. બાકી મોટે ભાગે મહેનત કરીને પામવું પડે. આત્મકલ્યાણની સાધનામાં સ્યાદ્વાદના જ્ઞાનની ઉપયોગિતા બહુ જ છે. જીવનના સાચા વિકાસનો માર્ગ આનાથી જ ખૂલે છે. જ્યાં સુધી એકાન્તદષ્ટિ છે, ત્યાં સુધી પૂર્વગ્રહ ઊભા થવાના જ. માટે જ અનેકાન્તદષ્ટિ ખૂબ જ ઉપયોગી છે. -
હું તમને આ વાત વારંવાર કેમ દોહરાવું છું? જો આ વાદ તમને નિરુપયોગી લાગશે તો તેમાં તમારો રસ ઓછો થઈ જશે. આ વાદને સમજાવગર, પામ્યા વગર અમુક તબક્કા સુધી પહોંચી શકવાના નથી. માટે તમને જો તેની ઉપયોગિતા લાગશે તો જ તમારી જિજ્ઞાસા પ્રદીપ્ત થશે. જેવી સાપેક્ષ દષ્ટિ તમારામાં આવી અને નિરપેક્ષ બુદ્ધિનો ત્યાગ થયો, એટલે ખોટો આગ્રહ છૂટી જશે. માટે જ દરેક જગ્યાએ સાપેક્ષતાથી વિચારો, સમજો, અને સ્વીકારો. આપણને નિરપેક્ષતા ક્યાંય માન્ય નથી. નિરપેક્ષતા એ મિથ્યા એકાંતવાદ છે.
આજે આપણે ચાર વસ્તુ લેવી છે. (૧) સમ્યગું એકાંતવાદ (૨) મિથ્યા એકાંતવાદ (૩) સમ્ય અનેકાંતવાદ (૪) મિથ્થા અનેકાંતવાદ
બેઉ વાદની વાત કરીએ ત્યારે પરસ્પર વિરોધી વાતોનો સમન્વય આવે. માટે જ સાપેક્ષતા જરૂરી છે. જેમાં એક માણસને અપેક્ષાએ સુખી કહેવો છે, કેમ કે તે સંપૂર્ણ રીતે સુખી નથી. અપેક્ષાએ સુખી, અપેક્ષાએ દુઃખી, અપેક્ષાએ જ્ઞાની, અપેક્ષાએ અજ્ઞાની; માટે બધે સાપેક્ષતા જોઈએ. જ્યાં સાપેક્ષતા આવશે એટલે અનેકાન્તમય દૃષ્ટિ આવવાની છે. વ્યક્તિ નિરપેક્ષ બની એટલે એનો મિથ્યા એકાંતવાદનો અભિગમ થયો. નિરપેક્ષ ચિંતન, નિરપેક્ષ વિધાન, નિરપેક્ષ સ્વીકાર આ બધામાં મિથ્યા એકાન્તવાદ છે. આંધળો કહે પગની * * *
ટ ટ સ ટ ટૂંક જ ? ઃ ક = = % ૫૮
. અનેકાંતવાદ
* * *
* જો
જૈ
ટૂંક ઍક
| SR No. | 005869 |
| Book Title | Anekantvad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |