Page Text
________________
(૧૦)
આસો વદ-૪, તા. ૨૩-૧૦-૯૪, રવિવાર, ચોપાટી.
અનંત ઉપકારી, અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા જગતના જીવમાત્રને આત્મકલ્યાણની સાધના માટે અનિવાર્યએવા તત્ત્વજ્ઞાનનો પ્રબોધ કરનારા ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે.
આ સંસારસાગર તરીને આત્મકલ્યાણ કરવું હોય, તેણે તત્ત્વજ્ઞાનના પાયારૂપે અનેકાન્તવાદને સ્વીકારવાનો છે. અનેકાન્તવાદને ન સ્વીકારે, અથવા સ્યાદ્વાદને દૃષ્ટિરૂપે ન સ્થાપિત કરે તો તત્ત્વજ્ઞાનનો પાયો ઊડી જાય છે. કારણ કે બધા તત્ત્વજ્ઞાનમાં પાયારૂપે સ્યાદ્વાદ સ્વીકાર્યો છે. તેના વગર સાચું તત્ત્વજ્ઞાન સ્થાપિત કરી શકાય નહિ. જેને અધ્યાત્મના માર્ગે જવું છે તેને ખાલી આચારની જરૂર છે તેમ નથી, પણ સ્યાદ્વાદની સમજ-રુચિં પણ જરૂરી છે. કોઈપણ પ્રવૃત્તિમાં સ્યાદ્વાદ ન સ્વીકારીએ તો ચાલે નહિ.
દેહ-આત્મા-કર્મ-મોક્ષમાં સ્યાદ્વાદદષ્ટિ :
દા.ત. આત્મકલ્યાણ કરીને મોક્ષે જવું છે, તો કોઈ પૂછે કે મોક્ષે કેમ જવું છે? તો આત્મા છે અને તેને સુખી કરવો છે માટે મોક્ષે જવું છે. હવે તમે આત્માને દેહથી જુદો માનો છો કે ભેગો માનો છો? અને જો એક જ હોય તો તમે સાધના કોના માટે કરશો? કારણ દેહને તો અહીંયાં ખાક કરીને જવાનું છે. તો પછી બન્ને એક હોવાના કારણે દેહસાથે આત્મા પણ બળી જશે, મરી જશે, પછી મોક્ષ કોનો કરવાનો?
વળી જો આત્મા દેહથી જુદો જ છે, તો તમે મોક્ષે કોને મોકલવાના? કારણ જો ભેગો હોય તો તેને છૂટો પાડવાનો સવાલ આવે ને? છૂટો જ છે તો પછી સાધનાની શી જરૂર? એટલે એકાન્ત દેહ-આત્મા એક છે, તો પણ મોક્ષસાધનાની જરૂર નથી; અને એકાંતે દેહ-આત્મા જુદા છે, તો પણ મોક્ષસાધનાની જરૂર નથી. તેથી તમે અનેકાન્તવાદ જોડો તો જ આત્મકલ્યાણની સાધના કરવાની જરૂરીયાત ઊભી થાય. સ્યાદ્વાદ સ્વીકારો તો જ ગોટાળા ન થાય.
જો આત્મા દેહથી જુદો હોય તો ધર્મ કરવાની જરૂર નથી અને જો જુદો ન હોય તો પણ ધર્મ કરવાની જરૂર નથી. તમારે ધર્મ કરીને શું મેળવવું છે? મોક્ષે જવું છે. એટલે દેહથી
જ
જ ૧૧૬
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
અનેકાંતવાદ
| SR No. | 005869 |
| Book Title | Anekantvad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |