________________
તે જયોગી બની શકે છે. માટે ભોગને યોગનું સાધન મનાય નહિ. નહિતર અત્યાર સુધીમાં તો બધા ભોગી યોગી થઈ ગયા હોય.
સભા - ભોગ ભોગવેલા હોય તો યોગમાં સ્થિર થાય; સ્થૂલિભદ્રની જેમ.
સાહેબજી:- તો પછી નેમિનાથ પ્રભુજીને શું કહેશો? ભોગ ભોગવ્યા વગર તેઓ યોગમાં સ્થિર થયા ને?
સભા:- સ્થૂલિભદ્રજીનું તો ૮૪ ચોવીસી સુધી નામ ગવાશે.
સાહેબજી - તો પછી તેને કારણે તમારા હિસાબે તો નેમિનાથ પ્રભુજીનું બ્રહ્મચર્યનીચું ને? પરંતુ બ્રહ્મચર્યની દૃષ્ટિએ મુક્તિ પામેલા બધાનાં ઉત્કૃષ્ટ બ્રહ્મચર્ય કહેવાય. સ્થૂલિભદ્રજી જેવો કિસ્સો ૮૪ ચોવીસી સુધી બનવાનો નથી, તેમના જેવા વિપરીત સંયોગોમાં રહીને કામવિજેતા ૮૪ ચોવીસી સુધીમાં કોઈ થવાના નથી. પરંતુ ત્યાં સુધીમાં બીજા ઘણા જીવો મોક્ષે જશે; અને વીતરાગ બનતાં પહેલાં તમામ વિકારોને નિર્મૂળ કરવા પડે છે, માટે તે બધા જીવો ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્ર પાળશે, અને અંતરથી સ્થૂલિભદ્રજી જેવું ઉત્કૃષ્ટ બ્રહ્મચર્ય પામશે. પરંતુ તમને તો ૮૪ ચોવીસીની નામનાં સાંભળતાં મોટું ભરાઈ ગયું છે. ૮૪ ચોવીસી સુધી આ કિસ્સો બનવાનો નથી, માટે આ વાત છે. પરંતુ બ્રહ્મચર્યની દૃષ્ટિએ બધાનાં ઉત્કૃષ્ટ બ્રહ્મચર્ય છે, માટે ભોગ ભોગવેલો હોય તો જ યોગમાં સ્થિર રહે તેવું નથી. - કાદવમાં પડ્યા પછી કાદવમાંથી બહાર નીકળવા કરતાં પહેલેથી જ કાદવમાં ન જવું તે વધારે સારું છે. પણ હું તમને એમ પૂછું કે તમે વ્યવહારનય સ્વીકારો છો ખરા? અને જો સ્વીકારતા હો તો તમે જ્યાં જ્યાં મર્યાદા, આહાર, વિહાર, વાતાવરણ બધામાં ચૂક્યા છો તેનાથી તમને નુકસાન થઈ રહ્યું છે, તેવું માનો છો? વ્યવહારનયની તો બધી અનુભવસિદ્ધ - વાતો છે. આજે તમે એક માણસને નિમિત્ત આપો તો શું થાય? અને નિમિત્ત ન આપો તો શું થાય? તે વિચારજો . . પ્રદેશ રાજા - નિમિત્તથી એકાવતારી થયાઃ
આપણે પ્રદેશ રાજાને વિચારીએ. તેઓ એક નંબરના નાસ્તિક છે. દેવ-ગુરુ-ધર્મની ઠેકડી ઉડાડે તેવા છે. પરંતુ કેશી ગણધરનો સંયોગ થયો અને શું થયું ? તેમનો સંયોગ કરાવનાર તેમના મંત્રી છે. જે સમ્યગ્દષ્ટિ શ્રાવક છે. તેમને ખબર છે કે રાજાને ધર્મ સાથે
* *
*
* *
* *
*
* * *
* * *
* *
* *
*
* * *
* * * * અનેકાંતવાદ
* * * ૧૦૯