Page Text
________________
પણ યુવાન થયા ત્યાં સુધી ધર્મ શું, આત્મકલ્યાણનો માર્ગ શું, તેનો કાંઈ જ ખ્યાલ તેમને હોતો. કારણ વાતાવરણ વિપરીત હતું. તેમને નિમિત્ત હોતું મળ્યું. તીર્થકરના આત્મા પણ નિમિત્ત કે આલંબન વગર તીર્થકર નામકર્મ નથી બાંધી શકતા. ધના સાર્થવાહની લાયકાત ઘણી હતી, પણ ઘણાં વર્ષો સુધી તેમને ધર્મ ન મળ્યો, માટે ત્યાં સુધી તેમનાં વર્ષો એળે ગયાં. ગમે તેટલો લાયક આત્મા પણ જો સારાં નિમિત્ત ન પામે તો પરિવર્તન નથી લાવી શકતા. નેમિનાથજીના ભાઈ રહનેમિને એક જ નિમિત્ત મળ્યું ને મન ચંચળ થયું ને? રાજીમતીને નિર્વસ્ત્ર જોતાં તરત જ મન ચંચળ થયું. આ નિમિત્ત ન મળત તો આત્મસાધનામાં મગ્ન જ રહે તેવા હતા. આથી નિમિત્તની અસર કેવી છે તે વિચારજો.
આજના જમાનાવાદની અસર તળે આવેલા લોકો બોલે છે કે વાતાવરણ-નિમિત્તો મહત્ત્વનાં નથી, અંતરમાં હોય તેમ થાય; પણ તે ખોટું છે. તમારા કુટુંબોમાં પહેરવેશ, રહેણીકરણી ખૂબ જ બગડી રહ્યાં છે. જો તમારે સાત્ત્વિક બનવું હોય તો ખરાબ વાતાવરણથી દૂર રહેવું જ જોઈએ. અમારે સાધુઓએ પણ ખરાબ નિમિત્તોથી દૂર રહેવું જોઇએ. અમારા માટે અત્યારે નવા તૈયાર થયેલા લોકો શું કહે છે કે “આ એક પલાયનવાદ છે. ઘરબાર છોડીને, સ્ત્રીથી દૂર રહીને બ્રહ્મચર્ય પાળવું તેમાં શું મોટી વાત છે? પરંતુ આવા સંસારના રંગીલા વાતાવરણમાં રહીને બ્રહ્મચર્ય પાળવું તે મોટી વાત છે. માટે આ બધા ભાગેડુવૃત્તિવાળા છે. આ પલાયનવાદ છે.” અન્ય કેટલાક સંતો પણ ઉપદેશમાં કહે છે, “પવિત્ર બનવા, બ્રહ્મચર્ય પાળવા ઘરબાર છોડવાની જરૂર નથી.” જો આ નિયમ સ્વીકારે તો શું સંત બની શકાય ખરું? તમારો શું અભિપ્રાય છે? નક્કીન બની શકાય ને?
વ્યવહારનય સામે દલીલ કરે છે કે, નિમિત્ત તમારી સામે આવે અને અસર ન થાય તે અશક્ય વસ્તુ છે. તમારે સાપને હાથમાં લઈને સાપના ડંખથી દૂર રહેવું સહેલું છે, કે તેનાથી દૂર રહીને ડંખથી દૂર રહેવું વધારે સહેલું ને સારું છે? પરંતુ તમારે હિસાબે સાપને હાથમાં રાખીને, તે કેરડે નહિ તે રીતે રહેવું, તેમાં ખરી નીડરતા છે. હકીકતમાં દૂર રહીને સાપના ડંખથી દૂર રહેવું સહેલું છે, પરંતુ સાપને ખોળામાં રાખી તેના ડંખથી દૂર રહેવું દુષ્કર છે. તેમ ઝેર ખાઈને અસરથી બચવું સહેલું, કે ખાધા વગર તેની અસરથી દૂર રહેવું સહેલું? પણ ઝેર એ તો નિમિત્ત છે, મરવું તો કર્મ પર આધારિત છે એમ માની ઝેરવાળી વસ્તુના અખતરા કરવા તેને મોંમાં મૂકો ખરા? ન મૂકો, તો કહે કે તું ડરપોક છે. તો તમે કહેશો તું અખતરા કર, તું અનુભવ કર, અમારે નથી કરવો. આ બધાં પણ નિમિત્તો છે. છતાં ત્યાં તમે નિમિત્તોને કેટલું મહત્ત્વ આપો છો? એવો નિયમ નથી કે સાપ હાથમાં લો એટલે કરડે જ. જેમ મદારી સાપને હાથમાં લે છે ને ? છતાં પણ તમે અખતરા કરો છો ખરા? કારણ ત્યાં તમારી ત્રેવડ
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
*
*
*
*
*
*
*
* * * * * * અનેકાંતવાદ P-૮
* * * ૧૦૭
| SR No. | 005869 |
| Book Title | Anekantvad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |