________________
સતી-નિષ - વળી અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે ? સર્વતીર્થોપનિષદ્ છે. સર્વ તીર્થ એટલે સર્વ દર્શનો તેનો ઉપનિષદ્ એટલે જ્ઞાનનું રહસ્ય. એટલે બધા દર્શનો (મતો)નું જ્ઞાનનું રહસ્ય અરિહંત પરમાત્મા છે. જુદા જુદા દર્શનોમાં જુદી જુદી રીતે એટલે કોઈ એકાંતથી આત્મસ્વરૂપની વાતો છે તેનો સાર શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ છે અર્થાત્ પરમાત્મા છે. સર્વ દર્શનકારોના મતો ભેગા કરીને નિચોડ કાઢીએ તો પરમાત્મતત્ત્વ શુદ્ધ પ્રાપ્ત થાય છે માટે અરિહંત પરમાત્મા તત્ત્વ સર્વતીર્થોપનિષદ્ છે. | સર્વપાષUરિને - વળી અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે ? સર્વપાષડમોચિ છે. અરિહંત પરમાત્મા સર્વ પાખંડોથી મૂકાવનારા છે. જીવોમાં કુમતના સંસર્ગથી કોઈ એક વસ્તુનો આગ્રહ-પક્કડની બુદ્ધિ આવી ગઈ હોય તેને અરિહંત પરમાત્મા પોતાના નિર્મળ જ્ઞાનથી અને પુણ્ય પ્રકર્ષથી પોતાની વિરુદ્ધ બોલનારાની પાખંડતાને શુદ્ધ બોધ દ્વારા છોડાવી દે છે. પરમાત્માની વાણીને પણ ખોટી ઠરાવનારા તથા તેને ખોટી ઠરાવવા માટે સાંભળવા આવનાર પણ તેમના પ્રભાવથી પોતાની હઠને છોડી દે છે. પાખંડીઓ શુદ્ધ ધર્મથી વિરુદ્ધ મત ચલાવે છે અને તે મત પ્રમાણે જીવોને દોરે છે. આ પાખંડ પરમાત્મા સિવાય કોઈ છોડાવી ન શકે માટે સર્વપાખંડ મોચિ પરમાત્મા છે.
'સર્વવપનાને – વળી પરમાત્મા કેવા છે? સર્વયજ્ઞફલાત્મા છે. સર્વ યજ્ઞોના-પૂજાનો ફલ સ્વરૂપ છે. અર્થાત્ સર્વ જાતના યજ્ઞોનું કોઈપણ ફળ હોય તો અરિહંત પરમાત્મા છે. દ્રવ્યથી સર્વપૂજા એ અષ્ટપ્રકારી પૂજા વિગેરે અને ભાવથી સર્વપૂજા એ પરમાત્માની આજ્ઞા પાલન. આ બેમાંથી કોઈપણ પૂજાનું ફળ તીર્થંકરનામકર્મ બંધાવનાર છે. તેથી અરિહંત સ્વરૂપ ફલની પ્રાપ્તિ સર્વ પ્રકારની પૂજાથી થાય છે. માટે પરમાત્મા સર્વ યજ્ઞ ફલ સ્વરૂપ છે.
શક્રાવ
૩૯
