Page Text
________________
અરિહંત બને છે. આ સઘળું સ્વયં થયેલું છે અને તીર્થંકર નામ કર્મ ખપી જતાં મુક્તિ પામે છે. આ કારણથી પરમાત્મા ‘સ્વયંભૂ’ છે.
ખિનેશ્વરાય – વળી પરમાત્મા કેવા છે ? જિનેશ્વર છે. રાગ-દ્વેષમોહને જીતે તે જિન. ક્ષપકશ્રેણિમાં આરૂઢ થઈને ચાર ઘાતિકર્મ ખપાવે તે સર્વજ્ઞ જિન કહેવાય છે. બીજા પણ અધિજિન, મન:પર્યવજિન પણ છે. તે બધા જિનોમાં અરિહંત પરમાત્મા ઈશ્વર છે કારણ કે અરિહંત પરમાત્મા સર્વજ્ઞ થાય છે તે તો સામાન્ય કેવળીની સમાનતા છે પરંતુ તે કેવળજ્ઞાનની સાથે જ પૂર્વના ત્રીજા ભવમાં ભાવેલી ‘સવિ જીવ કરું શાસન રસી' ભાવનાના ફળ સ્વરૂપે નિકાચિત કરેલ તીર્થંકર નામ કર્મરૂપ પુણ્ય પ્રકૃતિનો ઉદય થવાથી અતિશયવંત તેમનું ઐશ્વર્ય ઝળહળી ઉઠે છે અને તેના પ્રભાવે તે બધા સર્વજ્ઞોમાં ઈશ્વરતાને ધારણ કરે છે માટે જિન બનતાની સાથે ઐશ્વર્ય હોવાથી જિનેશ્વર કહેવાય છે.
યાજ્ઞાવવાવિને – વળી અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે ? સ્યાદ્વાદવાદિ છે. અરિહંત પરમાત્મા જિનેશ્વર - તીર્થંકર થયા પછી છ જીવનિકાય સ્વરૂપ જગતને પોતાના જ્ઞાનથી જોઈને ભવ્ય જીવોને સમજાવે છે તેમાં જે પદાર્થો - ભાવોનું જેવું સ્વરૂપ છે તેવું જ કથન કરનાર એક અરિહંત પરમાત્મા જ છે. કોઈપણ પદાર્થ એકાન્તે આમ જ છે એમ કહી શકાય નહિ, કારણ કે દરેક ભાવો-પદાર્થો પરિવર્તનશીલ છે. જે દરેકને અનુભવિત છે. માટે પરિવર્તનશીલ વસ્તુમાં બે ધર્મ હોવાથી તેની પ્રરૂપણા સામાન્ય અને વિશેષ ધર્મ એમ બે ધર્મ છે માટે બે સ્વરૂપે કરવી જોઈએ. બે સ્વરૂપ હોવાથી તેને એકાંત ધર્મથી પ્રરૂપતા વસ્તુના સ્વરૂપની હાનિ થાય છે. માટે સ્યાત્ અસ્તિ, સ્યાદ્ નાસ્તિ, સ્યાત્ નિત્ય, સાત્ અનિત્ય વગેરે સ્વરૂપે પ્રરૂપણ કરનારા અરિહંત પરમાત્મા છે કારણ કે તેમણે કેવળજ્ઞાનથી વસ્તુનું સંપૂર્ણ સ્વરૂપ જાણ્યું છે. તે જાણીને કથન કરનાર હોવાથી અરિહંત પરમાત્મા સ્યાદ્વાદિ છે. સ્યાત એટલે કથંચિત્.
શક્રસ્તવ
39
| SR No. | 005864 |
| Book Title | Shakrastava |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Padmalatashreeji |
| Publisher | Premilaben Jayantilal Shah |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 224 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 5 MB |