________________
આત્માની સમાધિ એટલે આત્માને અવ્યક્ત ચિન્માત્રમાં ધારી રાખનાર - ધારણ કરી રાખનારું આ દ્રવ્ય છે. સત્ ચિત્ આનંદ એ જ વિજ્ઞાન આનન્દ અને પરબ્રહ્મ છે. તે ત્રણેની એકતા એટલે એ ત્રણે એક સ્વરૂપ અનુભવાય ત્યારે આત્મ સમાધિ જેને અવ્યક્ત ચિન્માત્ર સમાધિ કહેવાય છે તે પ્રાપ્ત થાય છે. આ સમાધિ સ્વરૂપ શુદ્ધાત્મદ્રવ્યનું છે. માટે આ પરતત્ત્વ વિજ્ઞાનાનન્દપરબ્રહ્મકાભ્યસાભ્ય સમાધિરૂપ છે.
રૂરિ-હા-હાથમરિ-રેવતા-પરિવર્તિત-સ્વરૂપાય - વળી આ પરતત્ત્વ કેવું છે ? હરિહરહિરણ્યગમદિ દેવતાપરિકલિત સ્વરૂપ છે. હરિ - કૃષ્ણ, હર-મહાદેવ અને હિરણ્યગર્ભદેવતા જે મોટા દેવો જગતમાં પ્રસિદ્ધિને પામેલા છે તે દેવોથી પણ અપરિકલિત જેનું નહિ કળાયેલું સ્વરૂપ છે અર્થાતુ આવા દેવો જે પોતાને જગતમાં ભગવાન તરીકે પૂજાવે છે તેઓ પણ આ પરતત્ત્વના સ્વરૂપને કળી શક્યા નથી.
તેવું આ શુદ્ધાત્મદ્રવ્ય કેવું છે? સય-શ્રદ્ધેયાય – સારી રીતે શ્રદ્ધ કરવા યોગ્ય છે. સfધ્યેયાય - સારી રીતે ધ્યાન કરવા યોગ્ય છે એટલે આવા સ્વરૂપવાળા શુદ્ધાત્મદ્રવ્યને ઉપયોગમાં લાવીને એકાગ્ર થવા યોગ્ય છે.
સથવ-શરળ્યાય - સારી રીતે શરણ કરવા લાયક છે એટલે બીજી આળપંપાળ છોડીને તેનું જ શરણું લેવા જેવું છે. સુમાહિત-
સ મૃયાય – સારી રીતે સમાહિત ચિત્તે એકાગ્રચિત્તે સ્પૃહા કરવા યોગ્ય છે અર્થાતુ ઝંખના કરવા યોગ્ય છે. આ શુદ્ધાત્મદ્રવ્યનું જ નિરંતર રટન કરવા યોગ્ય છે જે સોડહં પદની રટનાથી થઈ શકે છે. આ રટના માટે શ્રદ્ધા, ધ્યાન, શરણ અને ૧૮
શકસ્તવ