________________
ઝંખના પણ તે શુદ્ધાત્મદ્રવ્યની જ કરવાની છે કારણ કે જગતમાં શ્રદ્ધેય, ધ્યેય, શરણ્ય અને સ્પૃહણીય હોય તો આ જ એકતત્ત્વ છે તેનું શ્રદ્ધાન, ધ્યાન, શરણ અને સ્પૃહા કરનાર તે તત્ત્વને પ્રગટ કરી શકે છે.
અહીં સુધી આત્મદ્રવ્યની ધ્રુવસત્તાને મુખ્ય રાખીને પરમાત્માની સ્તવના કરી છે. હવે આત્મદ્રવ્યની અવાત્તરસત્તાને લક્ષ્યમાં રાખીને સ્વતના કરે છે.
અવાન્તરસત્તામાં પંચ પરમેષ્ઠિ આદિ તેમાં બે પ્રકાર પડે છે. એક શુદ્ધ પર્યાય પ્રાપ્ત કરે છે, બીજું શુભ – અશુભ પર્યાય ગ્રહણ કરે છે. - શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટ છે તે સિદ્ધાત્માની પર્યાય, શુદ્ધ શુભ પર્યાય છે તે અરિહંત પરમાત્માની પર્યાય. અરિહંત પરમાત્માની શુભકર્મના ઉદયથી અને ઘાતિ કર્મના ક્ષયથી પ્રગટેલી પર્યાય છે. - ધ્રુવસત્તામાં આત્મદ્રવ્યની નિષ્ક્રિયતા વિચારાય છે કેમ કે કેવળ દ્રવ્યની વિચારણા છે કેવળ દ્રવ્ય કાંઈ કરતું નથી. અવાન્તરસત્તામાં દ્રવ્યની સક્રિયતા વિચારાય છે કેમ કે આ સત્તામાં ગુણ પર્યાયયુક્ત દ્રવ્યની વિચારણા છે. પર્યાયયુક્ત દ્રવ્ય સક્રિય છે. '
સિદ્ધ પરમાત્મા પણ જ્ઞાન ગુણથી જોવાની જાણવાની ક્રિયા કરે છે માટે તેમની શુદ્ધ પર્યાયના કારણે સિદ્ધાત્મા સક્રિય છે.
અરિહંત પરમાત્મા પણ જ્ઞાનાદિ ગુણથી જોવાની જાણવાની ક્રિયા કરે છે. અને તીર્થંકર નામ કર્મરૂપ શુભ કર્મના ઉદયથી તીર્થસ્થાપના વગેરે ક્રિયા કરે છે માટે હવે અરિહંત તથા સિદ્ધ પરમાત્માની સ્તવના દ્રવ્યની શુદ્ધ અને શુભ પર્યાયને લક્ષ્યમાં રાખીને કરવામાં આવી છે.
શસ્તવ
૧૯
