________________
અન્સ છે.
મનાય - વળી આ પરતત્ત્વ કેવું છે? અનંતગુણ સ્વરૂપ છે. શુદ્ધાત્મદ્રવ્ય અને ગુણ બંને જુદા નથી, ઐક્યતાને પામેલા હોવાથી અનંતગુણનો સમૂહ તે જ શુદ્ધાત્મદ્રવ્ય છે. માટે તે અનંતગુણ સ્વરૂપ છે.
વામનો ગોવર-ત્રિાય - વળી આ પરતત્ત્વ કેવું છે ? વામનોડગોચરચરિત્રવાળું છે. આ શુદ્ધાત્મદ્રવ્ય વાણી અને મનનો વિષય બની શકતું નથી, મન વચનથી અગોચર છે. તે કેવળ આત્માનુભવનો વિષય બની શકે છે. અર્થાત્ યોગીઓ નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં આત્માનુભવ કરી શકે છે પણ તેનું ચરિત્ર તો કેવલી ભગવંતો જ્ઞાનથી જ જાણી શકે છે. પણ તે મન વચનનો વિષય બનતું નથી અર્થાત્ તેનું ચરિત્ર મનથી ચિંતવી શકાતું નથી, વચનથી કહી શકાતું નથી તેવું અગોચર એ શુદ્ધાત્મદ્રવ્ય છે.
પવિત્રા - વળી આ પરતત્ત્વ કેવું છે? પવિત્ર છે. તે એવું પવિત્ર છે કે જે તે તત્ત્વને મનથી કે વચનથી સ્પર્શ કરે છે તે પણ પવિત્ર બની જાય છે અને જે આત્માથી સ્પર્શે છે તે તો તે સ્વરૂપે . પવિત્ર બની જાય છે. શુદ્ધાત્મદ્રવ્યને કોઈ કર્મરૂપ મલ સ્પર્શતો નથી,
સ્પર્ધો પણ નથી તેથી તે તો ત્રણે કાળ પવિત્ર જ છે. માટે જ જે કર્મમલથી મલીન છે તે તેના સ્પર્શથી પવિત્ર બને છે. અશુદ્ધ પર્યાયમાં રહેલો આત્મા મલીન છે. તે પોતાની સત્તામાં રહેલી શુદ્ધ પર્યાયને ઉપયોગથી સ્પર્શે તો પવિત્ર બને છે. અર્થાત જેને શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટી છે તેનું આલંબન લે તો પવિત્ર બને છે. - ર-ા૨IIય - વળી આ પરતત્ત્વ કેવું છે ? કરણનું કારણ છે કરણ એટલે સાધન તેનું પણ આ પરતત્ત્વ કારણ છે.
પર્યાયો માત્ર સાધન છે તેનું કારણ શુદ્ધાત્મદ્રવ્ય છે પરમાત્માના ત્રણે નિક્ષેપા (નામ, સ્થાપના, ભાવ) તે પર્યાય છે તેનું કારણ
શકસ્તવ
૧૫
