________________
વાસ્તવિક ઘટતું નથી કારણ કે તે એકાંતે ક્ષણિકતાનો જ ઉપદેશ કહે છે જે જૈનદર્શનમાં પર્યાયાર્થિક નયની અપેક્ષાએ ઘટે છે. દ્રવ્યાર્થિક નયની અપેક્ષાએ તો પરતત્ત્વ ફૂટસ્થ નિત્ય છે. આવો નય સાપેક્ષ બોધ જ્યાં બતાવવામાં આવ્યો છે તેજ તથાતા છે.
મહાહંભાવ પરતત્ત્વ નિષ્ક્રિય હોવાથી કેવળ સ્વ-રૂપે સ્થિત છે. પરત્ત્વ પોતે નિષ્ક્રિય હોવાથી અને એવી રીતે જોવાનું છે કે જે પોતાના જ્ઞાનાદિ ગુણોના ભોગવટાથી પણ દૂર રહેલું છે. પ્રભુને નિષ્ક્રિયતા રૂપે જોતાં એ દર્શન શક્ય છે.
વળી જેમ હંસ મોતીનો જ ચારો ચરે છે તેમ પરતત્ત્વ તો પરભાવ રૂપ પદાર્થમાં તો જ્યાં ત્યાં મુખ નાંખતું નથી પણ પોતાના સ્વભાવ પ્રત્યે પણ ઉદાસીન છે. અર્થાત્ પરતત્ત્વ જાણે એમ કહેતું હોય કે હું તો મારાથી ત્રિકાળ પૂર્ણ છું. મારે પર્યાયની પૂર્ણતા કે અપૂર્ણતા સાથે કોઈ નિસ્બત નથી. એમ કરીને તે પર્યાયથી પણ ઉદાસીન બની પોતાનામાં સમાઈ ગયેલ છે માટે તે પરતત્ત્વ મહાયંસ સ્વરૂપ છે આમ કહેવાનો આશય લેખિકાનો હોય તેવો ભાવ સમજાય છે.
આવા તો કેટલાય મૌક્તિકો આ વિવેચનામાં ઠેર ઠેર વેરાયેલા જોવા મળે છે જે સારી રીતે અવલોકન કરવાથી જ જાણી શકાય.
આ સ્તોત્ર ઉપરની વિવેચનાને જે એકાંતમાં કુદરતના ખોળે, શાંત વાતાવરણમાં, સ્થિરાસન અને મૌનપૂર્વક વારંવાર વિચારી આત્મસાત કરશે તે પ્રત્યેક આત્મા આ લેખિકાની જેમ મરજીવા બનીને આ ગ્રંથરત્નમાંથી મહાસાગરના મોતી મેળવશે તેમાં કોઈ શંકાને સ્થાન નથી.
જિનાજ્ઞા વિરુદ્ધ કાંઈ પણ લખાયું હોય તો ત્રિવિધે ત્રિવિધે ક્ષમા ચાહુ છું.
વિ. સં. ૨૦૬૮
આશ્વિન શુક્લા સપ્તમી,
રવિવાર,
પો. કે. જૈન ઉપાશ્રય,
જૈન નગર - અમદાવાદ-૭
૨૨
એજ.
પરમાત્મ પદ ઇચ્છુક પં. મુક્તિદર્શનવિજય
