________________
રમણતા છે. આત્મપ્રદેશોમાં પુદ્ગલની રમણતા તે વિરુપ રમણતા છે ! તે જ અવિરતિ ચારિત્ર તેને પરલક્ષી રમણતા કહેવાય. તેથી દેવોને પણ ઘટી શકે. અવિરતિ ચારિત્ર = પરલક્ષી ચારિત્રથી અકામ નિર્જરા થાય છે. સામાન્યથી જીવમાત્રને પરભાવ રમણતાનું ચારિત્ર રહેલું છે. આત્મ સ્વરૂપમાં સ્થિરતા રમણતા આપણે મેળવવાની છે. અવિરતિ ચારિત્ર એ પારકું ઘર કહેવાય.
તપ કેવી રીતે ઘટે...? તપાવે તે તપ! તપાવે = નિર્જરા કરાવે. એકેન્દ્રિયથી લઈને પંચેન્દ્રિય સુધીનો કયો જીવ એવો છે કે તે નિર્જરા નથી કરતો ભલે ને અકામ નિર્જરા કરે તે કયારે થાય? તે આત્મા તપે તો જ નિર્જરા કરી શકે. અન્યથા નહીં. અણસણ વિગેરે સર્વ તપ ઐકેન્દ્રિયને ઘટી શકે. ઉણોદરી, રસત્યાગ, કાયકલેશ, સલીનતા વિ. બધા જ તપો છે. નિગોદને મન નથી. માટે અવ્યકત દુઃખ છે. આત્મા ઉપર મોહનીયના આવરણ છે માટે તે વ્યકત કરી ન શકે. જ્ઞાનીઓ બતાવે છે તપ એટલે આત્માની અંદર જે ગરમી - પોતાના જીવનમાં જોઇતી વસ્તુ ન મળે તો આત્માને ક્રોધાદિ ગરમી ઉત્પન્ન થાય. તે આર્ત-રૌદ્રધ્યાન એથી અકામ નિર્જરા થાય છે.
આત્મા કેન્દ્રીય આત્મશકિતનો વિકાસનો જે કંપન ઓછું થાય : તેથી નિર્જરા થાય. એ ધ્યાનથી કર્મના બંધનો ઘંટી જાય. અતર તપના છ ભેદમાં પણ ધ્યાન છેલ્લું બતાવ્યું છે. કર્મનો બંધ સહુથી વધારે આર્ત-રીન્દ્ર ધ્યાનથી થાય છે. સર્વ કર્મની ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ સંશી પંચેન્દ્રિય જ બાંધે.
શુભ ધ્યાન આવે એટલે કર્મબંધ ઘટે છે....... " અશુભ ધ્યાન આવે એટલે કર્મબંધ વધે છે..
આત્મપ્રદેશનાં કંપનની સ્થિરતા રૂપ ધ્યાન પરમાત્માના શાસનમાં સ્વતંત્ર નથી જ..!
અવશ્ય ક્રિયાઓ જે કરો તેમાં ધ્યાનને જોઈન્ટ કરી દેવાના છે. શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૫ - - - --(૩૫)
