________________
પરિબળના આધારે આત્મા કર્મ નિર્જરા કરે. જ્યારે ભગવાનની આજ્ઞા કેન્દ્રમાં ન હોય અને પૌલિક ભાવની વૃત્તિ હૈયામાં હોય ત્યારે પૂજા, સામાયિક, પ્રતિક્રમણ, નવકારના ભાવ ન જાગે, ધર્મક્રિયા પુણ્યબંધ માટે માન સન્માન માટે કરવી છે. એવા ભાવ જાગે. અનાદીકાળના મોહનીયના સંસ્કાર ક્યારે ઓળખાય ? જ્યારે આજ્ઞાને કેન્દ્રમાં રાખી પ્રવૃત્તિ કરે ત્યારે. કર્મબંધમાં મન-વચનકાયાની સાથે આપણે આત્માના ઉપયોગનો વિચાર કરતા જ નથી. નિર્જરા માટે આત્માના ઉપયોગની મહત્તા છે. યોગથી કર્મ બંધાય. નિર્જરા તો નારકી, દેવો, તિર્યયવિકલેન્દ્રિય, એકેન્દ્રિય વિગેરે અંશે કરતા હોય છે. તેમાં પણ... સંશી પંચેન્દ્રિય મનુષ્ય શ્રાવક કુલમાં જન્મેલો નથી આગળ વધતા સાધુ-આચાર્ય, ગીતાર્થ વિગેરે જેમ-જેમ ગ્રેડ વધે તેમ-તેમ નિર્જરા વધારે કરે. જો કેન્દ્રમાં ચઢતા ભાવે ઉપયોગ હોય તો અને જો ઉપયોગ ન રહે તો પૌદ્રગલિક ભાવ હોય તો કર્મબંધ વધારે કરે. જયારે દુનિયાના પદાર્થો સાથેનો અત્યંતર - બાહ્ય સંયોગોનો ત્યાગ કરે ત્યારે તે સાધુપણામાં પહોંચે.
વાળ ઉતારવાનો અર્થહું સંસારનો ભાર-મોહ, માયા- મમતા, આસક્તિને ઉતારું છું... હકીકતમાં મોહ માયા મમતાના ભારને ઉતારવાનું...! મુંડે મુંડે મતિ ભિન્ના
ગૃહે - ગૃહે ઘટિઃ ભિન્ના।
એજ સાધુપણાનું પ્રતિક છે. લોચ કરવો તો અંતરના મોહના સંસ્કારોથી ભિન્ન - મુકત થવું. ઔયિક ભાવ સાથે મારો કોઇ સંબંધ નથી. તીર્થંકર પરમાત્માની આજ્ઞા અને પંચપરમેષ્ઠિ ભગવાન જ મારા છે. પંચસૂત્રમાં પૂ. હરીભદ્ર સૂરી મહારાજે ટીકામાં લખ્યું છે. પંચસૂત્ર કોનું બનાવેલું છે તે ખબર નથી પણ પૂ. હરીભદ્રસૂરી મહારાજે ટીકા લખી ત્યારથી ચિરંતનાચાર્યનું બનાવેલું જણાય છે. ત્રીજા સૂત્રમાં છેલ્લે પ્રવજયાની વ્યાખ્યા લખી છે. ઘણો જ ગંભીર શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૪૯
૨૮૫
