________________
માટે જ મનુષ્ય જીવનની વિશેષતા છે. દેવોનો એટલો... ઉત્કૃષ્ટ પુન્યોદય છે કે જ્યાં ઇચ્છા થાય ત્યાં તરત જ વસ્તુ હાજર થઈને ભોગવાઈ પણ જાય. પહેલા સમયે ઇચ્છા થાય બીજા સમયે ભોગવાઈ જાય. એ સર્વ અનાભોગથી થાય... આભોગથી તો કોઈક વાર થાય. અનાભોગથી પણ કર્મ બંધાય. મનુષ્યને ઇચ્છા થાય ઓર્ડર કરે. વસ્તુ લાવે, સંસ્કારિત કરે. હાથ દ્વારા મોઢામાં મૂકે.ચાવે.. ત્યારે તે ભોગવાય..! એટલા પુણ્યની ખામી હોય.
ધર્મનું સ્વરૂપ સાક્ષાત્ રીતે આત્માને સમજાઈ જાય તો તેને જીવનમાં અરતિ થાય જ નહીં. અરતિને દૂર કરવાની વાત બીજા અધ્યયનમાં - ત્રીજા અધ્યયનમાં સાધુજીવનમાં બાવન (પર) અનાર્થીણ પદાર્થો બતાવ્યા તેમાં સાધુજીવનની રૂપરેખા બતાવી. અનંતીવાર આત્માએ પર વસ્તુઓનો ત્યાગ કર્યો મેરુપર્વત. જેટલાં
ઓઘા લીધા. પણ તેમાં ખામી છે. . . - (૧) આરંભ-સમારંભનો ત્યાગ. (૨) પંચ મહાવ્રતનું પાલન (૩) જયણાની પ્રવૃત્તિ. ત્રણ-એક-એકથી ચઢિયાતી છે. આવશ્યક છે. ગૃહસ્થ પણ આરંભ - સમારંભનો ત્યાગ અને જયણા પૂર્વક પ્રવૃતિ મન-વચન-કાયા તો કારણ છે. પ્રકૃતિ- સ્થિતિબંધમાં જે પ્રકારે આત્માનો ઉપયોગ હોય તે રીતે કર્મ બંધાય. જેવો આત્માનો... ઉપયોગ તેવો પ્રકૃતિબંધ, સ્થિતિબંધ, રસબંધ થાય. એક સાથે બંધ - ઉદય - ઉદીરણા - નિર્જરા - આશ્રવ ચાલ્યા કરે છે.
સમવસરણમાં ઈન્દ્રદેશના સાંભળવા આવે પણ આશ્રવ દ્વાર રોકે નહીં તેથી પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બાંધે અને નિર્જરા અંશે કરે. મનેવચન-કાયાના યોગ સાથે આત્માની ઉપયોગની પ્રધાનતા સમજવાની છે આત્મા આજ્ઞાને કેન્દ્રમાં રાખીને ચેતના શક્તિનો પ્રવાહ જે દિશામાં લઇ જાય ત્યાં નિર્જરા વધુ થાય. મન-વચન-કાયના પરિબળના આધારે આત્માકર્મ બાંધે, કરે. મન-વચન-કાયના શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૪૯
- ૨)
