________________
જીવાજીવના શાનનું મહત્ત્વ છે. જ્ઞાનનું મહત્ત્વ શાસનમાં સ્વતંત્ર રીતે નથી. જ્યારે ચાર ગતિનો વિચાર કરે ત્યારે ભલે પુણ્ય શાતાવેદનીયના પદાર્થો લાવી મૂકે તે પુન્યકર્મના ઉદયથી મલનારા દેવતાઈ કે મનુષ્યના ભોગો વાસ્તવિક ભોગો કે સુખ નથી પણ ભયંકર દુઃખની ખાણ છે. તે સુખાભાસમાં ફસાઈને મોહનીય કર્મ બાંધે. તેથી દુઃખની પરંપરા ઊભી રહે. માટે તેને ભોગવવા યોગ્ય ન માને તે સંસારમાં રખડાવનાર માનીને તે તરફ નિર્વેદભાવ કંટાળો કેળવીને ત્યાગ કરે. તાત્કાલિક પરિણામ તરફ ખ્યાલ રાખ્યા સિવાય ભાવિના પરિણામનો વિચાર કરે તે તરફ ખ્યાલ રાખે તે સમજદાર અને શાની કહેવાય. વર્તમાનનો વિચાર કરીને પ્રવૃત્તિ કરનાર અજ્ઞાની....! ભાવિના પરિણામનો વિચાર કરીને પ્રવૃત્તિ કરનાર જ્ઞાની....! નાનો બાળક દવાની કડવાશનો વિચાર કરીને ત્યાગ કરે પણ ડાહ્યો માણસ તેના ભાવિના પરિણામને ખ્યાલમાં રાખીને રોગને મટાડવા સ્વેચ્છાપૂર્વક... સેવન કરે. પુણ્ય, પાપ, બંધ, મોક્ષનો વિચાર કરતાં આવડે તો વિચારે કે જ્યારે અશુભ પુદ્ગલો, પરિણામો પ્રાપ્ત થાય. તો તે દુઃખરૂપે લાગે, ગમે નહી તેમ આજના શુભ પુદ્ગલો પરિણામો પ્રાપ્ત થાય તો ભાવિના પરિણામનો વિચાર કરીને પ્રવૃત્તિ કરવી. શુભ પુદ્ગલો જો અશક્તિથી ભોગવાય. તો ભાવિમાં અશુભ પરિણામ આવવાનું જ છે.
વર્તમાન યોગે ન વર્તો સ વિશ્વક્ષળઃ। પણ એ ક્યારે જ્યારે વર્તમાન પરિસ્થિતિના કારણે અટકાવવા માટે.. પલટાવવા સમભાવમાં રહેવું. માટે વર્તમાનકાળને જાણીને જીવવાનું કહ્યું છે. ભવિષ્યની બહુ લાંબી કલ્પના ન કરવી. પણ ભાવિમાં શું પરિણામ આવશે એનો વિચાર કરવો જ પડે. બહુ લાંબો ૨૦-૨૫ વર્ષનો વિચાર જેમાં એકલો વિચારનો જ દોર દોડતો હોય. જેમાં આપણાં પ્રયત્ન કારગત ન થાય. જે લાંબા ભાવિના વિચારમાં કાયાથી અથવા વચનથી પહોંચવા શક્તિમાન નથી તેવા વિચારો તે બહુ લાંબા કહેવાય.
શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૪૭
૨૬૮
