________________
પુણ્યના ઉદયે સારા પદાર્થો પ્રાપ્ત થાય. પણ તેમાં થતા રાગ-દ્વેષથી બંધાતા કર્મનો વિચાર કરવો. કારણ એની વિચિત્ર પરિણતિથી સંસાર જ વધે. અશાતાથી તો દરેક પ્રાણીને કંટાળો થાય પણ શુભ પદાર્થોને ભોગવતા ભાવિના પરિણામને વિચારીને નિર્વેદભાવ કેળવવો જોઈએ.
નથી સિધ્યિ મો - સંસારના ભોગો વિવેક બુદ્ધિના ગેરહાજરીમાં કર્મના સંસ્કારને વધારે. દેવતાઈ-મનુષ્યના ભોગો હકીકતમાં સંસારને વધારનાર છે. એમ માનીને તે તરફ નફરત થાય. તો દુનિયાના મળેલા સંયોગો-ભોગોનો ત્યાગ કરી શકે. જો એને ભોગવવા રહે તો મળેલા બાહ્ય ભોગોનો સાત ક્ષેત્રમાં વિનિયોગ કરે. અને અંતરંગ મન-વચન-કાયાના યોગોનો સુપાત્રમાં ઉપયોગ કરે. જ્ઞાન-ધ્યાન સ્વાધ્યાયમાં ઉપયોગ કરે.
સંયોગો બે પ્રકારના અત્યંતર-બાહ્ય... પુત્ર-ઘર-દુકાન-પૈસા, આભુષણ, મિલ્કત વિગરે બાહ્ય સંયોગો.
અત્યંતર સંયોગો - રાગ-દ્વેષ, વિષય-કષાય, વાસના, મમત્વની ભાવના એ જ્યારે-જ્યારે પ્રાપ્ત થાય ત્યારે-ત્યારે તેના ઉપાયો અમલમાં મુકવાનો પ્રયત્ન કરે. બાહ્ય-અત્યંતર સંયોગોનો જો ત્યાગ કરે તો તે સંસારના વ્યવહારમાં જીવન જીવી ન શકે. કારણ છે કાયની વિરાધના ચાલતી જ હોય. માટે તે દ્રવ્યથી માથાનો લોચ અને ભાવથી રાગ-દ્વેષાદિનો લોચ, મોહનીય સંસ્કારનો લોચ કરી બંને પ્રકારે મુંડન થઈ અણગારી અવસ્થામાં આવે. હાસ્યાદિ નવનો કષાય. રાગ-દ્વેષ-મમતા પરિગ્રહ આદિના વાળ ઉગેલા છે તેનો ક્ષય અથવા ક્ષયોપશમ કરવો તે ભાવેલોચ..! ક્ષયોપશમ ભાવ દ્વારા લોન્ચ કરાય તો ક્ષાયિકભાવ પ્રગટ થાય. અંતરમાં ઊગેલી રાગ-દ્વેષની ભાવ ઝાડીને ઉખાડી નાખવી તે ભાવલોચ કહેવાય..!
પદ્ય-va-v=પ્રકર્ષેણ જાય સાધુ થવું એ જુદી વસ્તુ છે અને સાધુપણું એ જુદી વસ્તુ છે. સગર=ઘર રહીત તે. શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૪ — — — ક)