________________
ન
સંસાર એકાંતે હેય છે જ્ઞાન આદિમાં પછી સંયમ એ ક્રિયામાં વીર પરમાત્માના શાસનની મર્યાદાનું જ્ઞાન હોવું. જરૂરી છે. તેથી જીવદયાનું સ્વરૂપ સમજાય. જ્યાંસુધી જીવદયાની જાણકારી ન મેળવે ત્યાંસુધી જીવદયાનું ફળ મેળવી ન શકે. દરેક સાધુઓ જયણા સમજીને કર્મબંધનને ઘટાડવા આ જીવન જયણા પાળવાવાળા હોય છે. જ્ઞાની ભ. જીવોની યતના પાળીને આત્માને બચાવે. જ્ઞાન દ્વારા જયણા કરવાની પ્રવૃત્તિ ન હોય તો જયણા આત્માને સ્પર્શતી ન હોય અને માત્ર શબ્દ જ્ઞાન હોય તો જયણા આવે ક્યાંથી ? શબ્દ જ્ઞાન દ્વારા મોહનીયકર્મનો ક્ષયોપશમ ઘણો દુર્લભ છે. શબ્દજ્ઞાનથી અજ્ઞાનને દબાવવાનો પ્રયત્ન કરાતો હોય છે. કારણ કે જ્ઞાન . મોહનીયના ક્ષયોપશમવાળું નથી. પરમાત્માના શાસનમાં જ્ઞાનની પ્રવૃત્તિ મોહના સંસ્કારને દબાવનારી હોય તો તે જ્ઞાન વખાણવા લાયક અને પ્રશંસનીય છે. મોહનીયના ઘરના-મિથ્યાત્વ-અવિરતિ કષાય મન-વચન-કાયાના યોગ કર્મ મન-વચન-કાયાના યોગથી આવે પણ તેની સ્થિતિ અને રસબંધ મોહથી થાય.
સુર્ય ઉગતાંની સાથે ગાઢ વાદળ હોવાથી ઘરમાં સૂતેલાને અજવાળું ન દેખાય ભલે બારી-બારણા ખોલે પણ તે વાદળ ખસ્યા વિના શુદ્ધ પ્રકાશ (ન દેખાય) ન મળે તેમ આત્મા એ સૂર્ય છે. મોહનીય કર્મ એ વાદળ છે. જ્ઞાનાવરણીયનો ક્ષયોપશમ એ બારી બારણા છે. બારી બારણા ખોલવાથી જ્ઞાન થાય પણ સાચું જ્ઞાન તો મોહનીય કર્મના વાદળ હટે.. પછી આત્માનું નિર્મળ અજવાળું પથરાય. જ્ઞાની જ્ઞાનથી જીવોનું સ્વરૂપ, જયણાનું સ્વરૂપ અને ફળને જાણીને તે પ્રમાણે પ્રવૃત્તિ કરે તે જ્ઞાન. સાચું છે જ્ઞાન માર્ં ક્રિયા વિના જ્ઞાન ક્રિયા વગર ભારરૂપ છે. આજકાલ પાંચ માણસ વચ્ચે ઉપદેશ આપીને જીતનારને જ્ઞાની કહેવાય છે. પણ જો આપણી પોતાની જાતને અસંયમમાંથી પાછા કરવામાં ઉપયોગવાળું ન થાય તો
શ્રી દશવૈકાલિક નાના - ૪૫
૨૫૬
