________________
ન કરાય તો સમયે-સમયે પાપ કર્મ બાંધે છે. વચનાનુષ્ઠાન હોય ત્યાં સુધી સાહજિક મોક્ષ પ્રાપ્તિની ક્રિયા હોય આપણને મોહનીય કર્મનો સંબંધ અસંગ થઈ ગયો છે. કોઈ ઉપર ગુસ્સો કરવો હોય તો વિચાર કરવો ન પડે. પણ કોઈને ક્ષમા આપવી હોય તો વિચાર કરવો પડે. તીર્થંકર પરમાત્માને ક્ષમા આપવાનો વિચાર ન કરવો પડે. કારણ કે અસંગ ભાવે જ રહેલી છે. છઠું ગુણઠાણું અસંગ અનુષ્ઠાનનું સળંગ રહે. જતું આવતું રહે પણ સાતમા ગુણઠાણાં અસંગાનુષ્ઠાને જ રહે.
નરકાદી દુઃખોના ડરથી અથવા પરભવે મારે પણ એવા દુઃખ . ભોગવવા પડશે એવી રીતે જો જીવદયા પાળે તો આર્તધ્યાન: જેવો મારો આત્મા છે તેવો જ બીજાનો પણ છે એવો આત્મા તુલ્ય ભાવ ભાવવો જોઈએ તે ધર્મધ્યાન. એ જીવોની હિંસાના નિમિત્તે જે મારા આત્મામાં પરિણામ થયા તે મારા વિકાસને અટકાવે છે. એ પ્રમાણે પોતાના આત્માની પણ દયા રાખવી. - ઉપયોગની અસ્થિરતા, લક્ષ્યની જાગૃતિ ન હોય એ દ્રવ્ય કહેવાય. મારા આત્માનો પરમાત્માના શાસનની આચારની મર્યાદા પ્રમાણે ચાલવાથી જે વિકાસ થાય છે તે બીજા એકેન્દ્રિયાની હિંસા દ્વારા અટકી જશે અને તે જીવો મારા હિંસાથી સંકલેશ પામીને નીચા પટકાશે. અને તેઓનો વિકાસ પણ અટકાશે. તેનો નિમિત્તે હું બનીશ જેટલો વિકાસ આપણા જીવનમાં મહત્ત્વનો છે... તેટલો જ બીજાના વિકાસ છે માટે પડીલેહણ-પ્રમાર્જના સાધુજીવનમાં મુખ્ય છે. આત્મતુલ્ય ભાવ નહીં ત્યાં સુધી સાધુપણું નહીં!
જેવો મારો આત્મા છે એવાજ બધાના આત્મા છે એવો ભાવ થાય તો જ સાધુ પણું ટકે. બધામાં આત્મત્વની પ્રવૃત્તિ - થાય તો આત્મા ઓળખ્યો કહેવાય.
જ્ઞાનીઓએ કહયું છે માટે માનવાનું એમ નહી પણ પોતાની પરિણતિ દ્વારા ઓળખવાનો પ્રયત્ન કરીએ. ત્યારે સંગ્રહનય સમ્યગ શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૪)
(૫)
