________________
અભવ્યને આશ્રયીને જાણવું.... સંસારનો રાગ વધે તે વિકથા..કહેવાય સંસારનો રાગ ઘટે તે ધર્મકથા..કહેવાય !
જેનાથી આત્મા આશ્રવથી અટકે. એવું જેનાથી ન આવે તેથી અકથા કહેવાય.
તપ-સંયમ ગુણોને ધારણ કરનાર-ચરણ રસ્તા.. અનિદાન આદિ વડે સદ્ભાવ = પરમાર્થને સર્વજગત હિતકારી કહે તે કથા તે ધર્મકથા કહેવાય !
જે કથાથી મોહનો ઉદય થાય તેવી કથા ન કરવી. તેનાથી અકુશલ ભાવ - મોહના ઉદય રૂપી પરિણામનાં ભાવ થાય છે.
કેવા પ્રકારની કથા કહેવી ?
૧૨ પ્રકારનો તપ, ૧૨ પ્રકારની વિરતિ, મહાવ્રતની વાત વિરાગ સહિત કરે. રાગથી કે નિયાણા પૂર્વક ન કરે. જેનાથી શ્રોતાં સંવેગ- નિર્વેદ પામે. એવી કથા કહે.... સાંભળનારને કલેશ ન થાય. ગુંચવણ ન થાય તેમ કહે. મોટા વિસ્તારથી ન કહે કેમકે મૂળ વાતનો નિર્દેશ ભૂલી જવાય. કથા કરતાં ચાર બાબતનું ધ્યાન રાખવું. ભૌત - તપાસ યા બૌધ્ધ એ જયાં હોય એવા ક્ષેત્રમાં ન કહે. કાળને ઉદ્દેશીને કહે. વર્ષોલ્લાસને અનુકૂળ કાળ જોઇએ. પરિણામિક રૂપ પુરુષ છે કે નહીં ? પોતાનું સામર્થ્ય જોઈને સાધુ અનવદ્ય (નિર્દોષ) કથા કરે. પાપનો અનુબંધ ન હોય તો અનવદ્ય કહેવાય.
અહીં નામ નિક્ષેપો પૂર્ણ થયો. હવે સૂત્રનો ઉચ્ચાર કેમ કરવો તે બતાવે છે.
૧ સંજમે (શુષ્ણ - સરળ)
આગમની મર્યાદા પ્રમાણે જેનો આત્મા સ્થિર થયો હોય તેમના આ વિશેષણો છે. સંયમમાં સ્થિર.. વિપ્નમુક્કાણે = વિ = વિશેષ શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૨૦
૧ ૩)
શ્રી
કાલિક નાના- ર૭
(૧૩૮)
