________________
શ્રી મલ્લિનાથજી
એકાંત દ્રવ્ય, એકાંત ક્ષેત્ર, એકાંત કાળ અને એકાંત ભાવ સ્વરૂપ આરાધ્યા વિના ચિત્તની સાચી શાંતિ નહિ પ્રગટે એમ લાગે છે. આત્મા નામના પદાર્થને તીર્થંકર પરમાત્માએ જેવો ઓળખાવ્યો છે, તે પદાર્થની તે જ સ્વરૂપે પ્રતીતિ થાય, તે જ પરિણામે આત્મા સાક્ષાત ભાસે ત્યારે તેને પરમાર્થ સમ્યકત્વ છે; એવો શ્રી તીર્થંકરદેવનો અભિપ્રાય છે. - સર્વ કલેશ અને સર્વ દુઃખથી મુક્ત થવાનો ઉપાય એક માત્ર આત્મજ્ઞાન છે. સવિચાર વિના આત્મજ્ઞાન થાય નહિ. અસત્સંગ તથા અસત્ પ્રસંગથી જીવનું વિચાર બળ પ્રવર્તતું નથી. - બંધાયેલાને જે પ્રકારે બાંધ્યો તેથી ઉલટી રીતે વર્તી એટલે છૂટશે. બંધના કારણો મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, કષાય અને યોગ; તે જે ક્રમથી આપ્યા છે, તે જ ક્રમથી તે ટળે છે. પૂર્વનું કારણ વિદ્યમાન હોય અને ત્યાર પછીનું કારણ ટળી જાય એમ ક્રમભંગ થતો નથી. એટલે કે મિથ્યાત્વ ટળ્યા વિના મુખ્ય બંધના કારણો ટળે નહિ એવો અબાધિત સિદ્ધાંત છે. - જ્ઞાની કહે છે કે વ્યવહારની ગાડી આગળ નિશ્ચયનો ઘોડો જોડી દે, તો તારી ગાડી મોક્ષમાર્ગે સડસડાટ ચાલી જશે! આ કળિયુગ આડાઇથી ભરેલો છે માટે જ્ઞાની પુરુષની બે ને બે ચાર જેવી વાતો પણ સમજાતી નથી. સંસારી જીવોની રોંગ બીલીફ- ખોટી માન્યતાને બદલવી અને તેને શુદ્ધાત્માની બીલીફ બેસાડવી એ મહાન ભગીરથ કાર્ય છે. હું કોણ છું? એ જાણવું તેમાં સૂઝની જરૂર છે અને તે માટે બૂઝ જોઇએ. કોઈની સાથે આપણે વિચારમાં જુદા ન પડીએ તો આપણે સાચા અર્થમાં સિદ્ધાંતી કહેવાઈએ, શાસ્ત્રજ્ઞ કહેવાઈએ. જેટલી મૂછ ઘટે તેટલો આનંદ ખૂલે. સાચો સિદ્ધાંતી અને સાચો શાસ્ત્રજ્ઞ તે છે કે જે વીતરાગતાના
આનંદ તત્ત્વ કેવળ એકમાત્ર આત્મા પાસે જ છે. બીજા કોઈ દ્રવ્યની પાસે આનંદ તત્વ નથી.
