________________
શ્રી અરનાથજી
21s
-
જ છે. એમ લક્ષ્યમાં ન લેવાથી, દૃષ્ટિમાં મિથ્યાભાવ અને પુદ્ગલ રમણતા જ રહેવાથી જીવ મિથ્યાત્વના આકરા-ગાઢ બંધને કરતો રહ્યો છે. પુદ્ગલ પ્રત્યેના ગાઢ રાગ અને ગાઢ મમત્વથી જીવને મિથ્યાત્વનો આકરો બંધ થાય છે. આમ મિથ્યાત્વ મોહ અર્થાત્ દર્શન મોહના ઉદયથી ઊંધી માન્યતા અને ચારિત્ર મોહ એટલે પુદ્ગલ પ્રત્યે રાગભાવ રહેવાથી કષાયનો અભાવ કરવા પ્રતિ લક્ષ ન રહ્યું. સમ્યમ્ દર્શન અને સમ્યમ્ ચારિત્ર પ્રતિ વિકાસ અટક્યો. દર્શન મોહના નાશથી સમ્યગદર્શન અને ચારિત્ર મોહસ્વરૂપ કષાયના નાશથી સ્વરૂપ આચરણરૂપ ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય છે. કષાયથી થતા નુકસાનથી બચવા મોહનીય કર્મના નાશ પ્રતિ ઉદ્યમ કરવો જોઈએ
અને સમ્યગ્દર્શનાદિ આત્મ ગુણોને પ્રગટ કરવા જોઈએ. - આ કડીમાં યોગીવર્યશ્રી આનંદઘનજી મહારાજે પર્યાયદૃષ્ટિથી થતા નુકસાનને સુવર્ણના દૃષ્ટાંતથી સમજાવવા પ્રયત્ન કર્યો છે અને તે દ્વારા પર્યાય દષ્ટિ છોડાવવા પૂર્વક દ્રવ્યદૃષ્ટિ અપનાવવાનો અનુરોધ કરવા સહિત દ્રવ્ય દૃષ્ટિથી થતા લાભને પણ બતાવેલ છે. . • પર્યાય દૃષ્ટિવાળો પર્યાયમાં થતા ભાવોને પોતાના માને છે કારણ કે પર્યાયમાં તાદાભ્ય છે અને તેથી પોતાને ક્રોધ-માન-માયા-લોભી ‘માને છે. સમ્યગ્દર્શન થતાં જીવને સમજાય છે કે અનંતા દ્રવ્યોને જોવામાં અને જાણવામાં પરિણમેલી અનંતી અવસ્થાઓમાં પણ હું તો સર્વાગ શુદ્ધ છું. સંપૂર્ણ શુદ્ધ છું. આ દ્રવ્ય દૃષ્ટિ છે. આ દૃષ્ટિને પામેલો સાધક પર્યાયના પલટનભાવને પોતાના વાસ્તવિક સ્વરૂપ રૂપે સ્વીકારતો નથી. - સોનાને પરદ્રવ્યનો ભેળ થવાથી તેમાંથી દાગીના બનાવવા અગ્નિમાં તપવું પડે છે, હથોડીના ઘા ખાવા પડે છે અને તેથી સોનું દાગીનાની અવસ્થામાં પોતાના શુદ્ધસ્વરુપથી પ્રત્યેક સમયે ચૂત થાય છે. તેમ જીવને
દીન દુખીને જોવાથી પાપભીર અને ભવભીર થવાશે. કરુણાવંત બનાશે.
