________________
શ્રી કુંથુનાથજી ,
678
. “મેં મન સાધ્યું છે!” એમ જે કહે છે તે અહંકાર છે. અહંકાર હોય, તો પછી મન સાધ્યું કેમ કહેવાય ? જેણે મન સાધી લીધું હોય તે તો ભાવમનથી મુક્ત અમન થઈ અમન-નિર્વિકલ્પ થયેલને પછી માત્ર હોવાપણું હોય પરંતુ હું અમુક છું કે તમુક છું અને મેં આ કર્યું કે તે કર્યું કે મન સાધી લીધું !” એવું કહેવાપણું હરગીજ ન હોય ! નિર્વિશેષ થયેલ હોય તેને વિશેષભાવ હોય નહિ. બાકી મન સાધીને અમન થઈ જવું, એ તો મહાસિદ્ધિ છે. કારણકે અમન થવું એટલે ઈચ્છારહિત થઈ વીતરાગ થવું અને વિચાર-વિકલ્પરહિત થઈ નિર્વિકલ્પ-સર્વજ્ઞ થવું. અર્થાત્ ચાર ઘાતિકર્મોનો ક્ષય કરી કેવળજ્ઞાની થવું એટલે કે ભાવમોક્ષ પામવો. આમ મન સધાય તો બધું જ સધાય અને બધું જ પમાય, એ વાત તો નક્કર સત્ય છે પણ એ થવાની ને હોવાની વાત છે. પણ કંઈ કહેવાની વાત નથી. - સાચો જ્ઞાની, સાચો આત્માર્થી, સાચો આરાધક, તે છે કે જે સ્વરૂપની દિશામાં આગળ વધીને સ્વરૂપમાં કરેલો હોય, તે વ્યવહાર માર્ગનો-સાધન માર્ગનો અપલાપ ન કરે પણ સાધન દ્વારા સાધ્ય કેમ પ્રાપ્ત થાય? તે માટે સાધ્યનું સ્વરૂપ સમજાવે, સાધ્યનું લક્ષ્ય કરાવે, સાધ્યની મહત્તા સમજાવે. સાધ્યને સમજ્યા વિના તેનું લક્ષ્ય કર્યા વિના એકલા સાધનને પકડી રાખવાથી ચકરાવો જ ઊભો રહે. અને એકલા સાધ્યનું લક્ષ્ય કરીને બેસી રહીએ પણ તેને પામવા માટેના અનુકૂળ સાંધનને ન પકડીએ તો પણ આગળ વધાતું નથી.
- આંખથી જોવાનું છે અને પગથી ચાલવાનું છે. નિશ્ચય એ આંખ છે. વ્યવહાર એ પગ છે. બન્ને દ્વારા પંથ કાપવાનો છે. જાણીએ ખરા પણ ચાલીએ નહિ તો શું કામનું? અને માત્ર ચાલ ચાલ કરીએ પણ ક્યાં જવું છે? ક્યાં પહોંચવું છે? કેમ જવાય ને કેમ પહોંચાય? એની
જ્ઞાનદશામાં પરિણિત થઈશું તો આત્મભાવ જાળવી શકીશું.
