________________
શ્રી શાંતિનાથજી
છે 614
“આત્મસ્વરૂપને નહીં જોનારા એવા મોહથી આચ્છાદિત નેત્રવાળાઓને માટે દિવ્ય અંજન શલાકાની જેમ સમતા દોષનો નાશ કરનાર છે.”
કરોડો ભવોથી સંચિત થયેલા કર્મોને સમતા એક ક્ષણમાં નાશ કરે છે. અન્યલિંગે જેઓ સિદ્ધ થયા છે તેઓનો આધાર એકમાત્ર સમતા જ હતો.” સમતાથી જ રત્નત્રયના ફળની પ્રાપ્તિ તેઓને છે. વ્યવહારથી તેઓને જિનની ઉપાસના ન હોવા છતાં તેઓને મુક્તિરૂપી ફિલની પ્રાપ્તિ થાય છે; માટે નક્કી થાય છે કે સમતા વડે ભાવ જૈનત્વની પ્રાપ્તિ થાય છે અને ભાવ જૈનત્વથી મોક્ષ છે.
સ્યાદ્વાદના બોધથી પ્રાપ્ત થયેલ નયોનું જ્ઞાન પણ તે વ્યક્તિને પોતપોતાના ઉચિત સ્થાનમાં અવતાર કરાવનારું હોય છે. યથાસ્થાને અવતાર પામેલા નયો જીવને સર્વત્ર ભૂમિકા ભેદથી ઉચિત પ્રવૃત્તિ જ કરાવે છે, જે અંતે સમતામાં જ વિશ્રાંત પામે છે. તેથી જે જ્ઞાન સમતારૂપ ફલવાળું ન હોય કે સમતાને અભિમુખભાવવાળું ન હોય તે જ્ઞાન મિથ્યાજ્ઞાન જ છે, ભલે પછી તે જ્ઞાન નવપૂર્વ સુધીનું કેમ ન હોય? અગ્નિ વડે જેમ ચંદન ભસ્મીભૂત થાય છે તેમ કુનય/દુર્નય વડે તે સમ્યજ્ઞાન ભસ્મીભૂત થાય છે. - સમતા એ ચારિત્રના પ્રાણ છે, તે જો ચાલ્યા ગયા તો પછી સાધુના વેશમાં રહેલ તે વ્યક્તિ પાસે જે લોકો આવે છે અને ભક્તિ બહુમાન કરે છે, તે તેના માટે મરણોત્સવ સમાન છે. | મુક્તિનો અનન્ય ઉપાય એક માત્ર સમતા જ છે. અન્ય ક્રિયાઓનો સમુદાય એ તે તે પુરુષના ભેદથી સમતાની પ્રાપ્તિ માટે છે. સમતા એ આત્માનું અત્યંત નિગુઢ તત્ત્વ છે-અત્યંત ગુહ્ય તત્ત્વ છે તે કારણથી - ચિત્તની પ્રસન્નતા વડે સમતામાં જ ઉદ્યમ કરવો જોઈએ. '
સાધન બંધન તોડવા માટે છે. જો સાઘન તિરોભૂત ન થાય અને
સાધ્ય આવિર્ભત ન થાય તો સાધન બંધનરૂપ બને છે.
