________________
શ્રી શાંતિનાથજી
604
મોક્ષગામી બની નજીકના ભવિષ્યમાં મોક્ષ પામવાની ભાવના છે, એવા સાધકોએ તો આ બધા દુષણથી છેટા રહેવા જેવું છે. આવા સાધકો માટે જ આટલી રજુઆત થઇ ગઈ છે. આ વાસ્તવિકતાને વ્યક્તિએ સ્વીકારવી કે નહિ તે એની સન્મતિ ઉપર નિર્ભર રહે છે. તે માટે અમારો કોઈ આગ્રહ નથી. કારણકે કોઇ, કોઈનું કાંઈ કરી શકતું નથી એવો દ્રવ્યાનુયોગનો નિયમ છે. દ્રવ્યને કોઇ ફેરવી શકતું નથી અને પર્યાયને ફરતી કોઇ રોકી શકતું નથી.
માન અપમાન ચિત્ત સમગણે - સમગણે કનક પાષાણ રે, વંદક નિંદક સમગણે - ઇસ્યો હોય તું જાણ રે.. શાંતિ..૯ અર્થ : જૈન શાસનના મર્મને પામેલા આત્માઓ કેવા હોય ? તે હવે નવમી ગાથામાં કહે છે.
તેઓ પોતાના ચિત્તમાં માન અને અપમાન બન્નેને એક સરખા ગણે છે. સુવર્ણ અને પથ્થરને પણ તુલ્ય ગણે છે. પોતાને વંદન કરે કે પોતાની નિંદા કરે તે બન્નેને પણ સમાન ગણે છે. હે આત્મન્ ! જે આવા હોય તેને તું શાંતિ વાંચ્છુક - શાંતિ સ્વરૂપ યોગી જાણ.
વિવેચન : અધ્યાત્મના માર્ગમાં આગળને આગળ વધતાં જ્યારે ચિત્ત અતિનિર્મળ બને છે, સંકલ્પો-વિકલ્પો શાંત થઇ જાય છે ત્યારે તે આત્માઓ અંતરંગ ભાવમાં ઠરી ગયા હોય છે. સ્વરૂપ રમણતા અને સ્વરૂપમાં લીનતાને સાધતા હોય છે ત્યારે તેઓને કોઇ માન આપે કે અપમાન કરે બન્ને વચ્ચે કોઇ જ વિશેષભાવ સ્પર્શતો નથી. માન આપનારો સારો અને અપમાન કરનારો ખરાબ; આવો ભેદભાવ તેમને હોતો નથી. જ્યાં સુધી જીવ માત્ર વ્યવહારની ભૂમિકામાં જ રમે છે ત્યાં
કંઈક જોઈએ એ ઈચ્છા ! કંઈક મેળવવું એ લોભ ! અને પર પદાર્થનું ચિત્રામણ એ વિકલ્પ !
