________________
545
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
જે વસ્તુની પ્રાપ્તિ અર્થે તે દોડાદોડ કરી છે, તે વસ્તુ તારાથી દૂર નથી પણ ટુંકડી અર્થાત્ નજીક જ છે. ઉપનિષદ પણ એને તદ્ દૂરે તદ્ સમીપે કહીને ઓળખાવે છે. તે પોતે જ પ્રેમ સ્વરૂપ છું. પ્રેમ તારો સ્વભાવ છે પણ તે ચેતન ! મિથ્યાત્વ સાથે, રાગ સાથે તારો સંબંધ હોય તો તે તારાથી શક્ય નથી કારણ તારામાં સ્વચ્છેદ પેસી ગયો છે. માટે યોગીરાજ કહે છે કે (ગુરુગમ લેજો જોડ) તારી શક્તિથી બહાર નીકળી ચૂકેલ વાતનો સાંધો ગુરુ જ આપી શકે તેમ છે. માટે સદ્ગુરુ સાથે ગમ એટલે સમાગમ, તેમની સેવા, તેમની સાથેનો સત્સંગ; આટલા જોગ મળે તો તારા તૂટેલા પ્રેમનું સંધાન, જાણકાર જ્ઞાની ગુરુદ્વારા ગુરની ગમથીગુરુના માર્ગદર્શનથી થઈ શકે તેમ છે.
હે જીવ! હે ચેતન! તારી દોડ ગમે તેટલી હશે. તારી મનની શક્તિ ગમે તેટલી હોય, રેસના ઘોડા જેવી તારી દોડ હોય પણ જો ગુરુ સમાગમ અને જ્ઞાની ગુરુની સેવા-સત્સંગ નહિ કરે તો તને તારો આત્મા, પરમાત્મ સ્વરૂપે મળશે નહિ. અત્યાર સુધીમાં જેને જેને આત્મા મળ્યો છે તેણે ગુરુસેવાના આ રાજમાર્ગ પર ચાલીને જ મેળવ્યો છે માટે તારા મનની દોડ સાથે ગુરુગમ એટલે કે સંત સમાગમ જોડ, જેથી તારી દોડ સાર્થક થાય. યોગીરાજ કહે છે કે જીવ ! ગુરુની ગમ - જાણ પ્રમાણેની તારી જાણ બનાવ અને તે માટે ગુરુના ગમાને તારો ગમો બનાવી તું ગુરુને ગમતો થા એટલે કે ગુરુકૃપા પ્રાપ્ત કર !
જે આપણા આત્મામાં શ્રદ્ધાનું બીજ રોપે છે અને તેને પોષે છે તે ગુરુ છે. ગુરુ તત્વને તો સર્વ સંપ્રદાય સ્વીકારે છે પણ તેના વિશિષ્ટ ગુણલક્ષણથી ઓળખી તેનો સ્વીકાર કરવો એ વિવેક છે-જાગૃતિ છેતરવાનો ઉપાય છે.
સંતોષી જીવ સદા સુખી. સંતોષ એ કલ્પવૃક્ષ છે. સંતોષી જીવને પ્રાપ્તમાં તૃપ્તિ છે અને
અપ્રાપ્ત (અભાવ)નું દુઃખ નથી.
