________________
511
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
શબ્દ અક્ષરનો બનેલો હોવા છતાં તે ક્ષર-નશ્વર છે. શબ્દનો પણ વ્યવહાર છે. શબ્દ પણ પુદ્ગલ વર્ગણાના ઘર્ષણનું પરિણમન છે. એ શબ્દના વ્યવહાર વડે શબ્દવ્યવહારમાંથી નીકળી જઈ, અશબ્દના નિશ્ચયલોકમાં જવાનું છે. સાપેક્ષ સત્યવચનપ્રયોગનો સવ્યવહાર એ માટે જ કરવાનો છે કે, જેથી અસમાંથી સમાં જવાય - ક્ષર મટી અક્ષર થવાય.
- ભાષા, મનુષ્યના મનની નિપજ છે અને પરમાત્માવસ્થાએ તો, મનની ને ભાષાની પેલે પારનો નિર્વિકલ્પ અનુભવ છે. મનની પેલે પાર,
જ્યાં ઈચ્છા અને વિચાર નથી હોતા તે નિરીહ-વીતરાગદશા અને નિર્વિકલ્પ દશા એ જ પરમાત્મદશા છે. શ્વાસ પૂરા થાય અને ઈચ્છા ઊભી રહે, તેને જ મોત કહ્યું છે. અને શ્વાસ ચાલુ રહ્યા છતાં ઈચ્છા એકેય રહે નહિ તેને મોક્ષ કહેલ છે.
વીતરાગ, સર્વજ્ઞ ભગવાનની, આવી વીતરાગવાણી-સ્યાદ્વાદવાણીનું શ્રવણ કરીને તેનો સ્વીકાર કરો ! એ વાણીને આદરીને અર્થાત્ એને આચરણમાં મૂકીને ચરિતાર્થ કરવારૂપ એનો આદર કરો! નિર્મળ યથાખ્યાત ચારિત્રનો આનંદ માણો-રાચો ! આત્મામાં રમો ! સ્વરૂપાનંદમાં આનંદો! આવી વીતરાગવાણીનું શ્રવણ અને પઠન મળવું તેય રાચવાનો-રાજી થવાનો અવસર છે. પરંતુ નિરપેક્ષવચન સાંભળીને રાજી થવા જેવું નથી.
દેવ-ગુરુ-ધર્મની શુદ્ધિ કહો કેમ રહે, કેમ રહે શુદ્ધ શ્રદ્ધાની આણો, શુદ્ધ શ્રદ્ધાન વિણ સર્વ કિરિયા કરે, છાર પર લીંપણું તે જાણો. ધાર૦પ પાઠાંતરે “શ્રદ્ધાન’ના સ્થાને “સરધાન', લીંપણું તેના સ્થાને લિપણા સરસી' એવો પાઠફૅર છે.
બહાર પરમાં સુખ શોધે તે બહિરાત્મા. અંતરમાં સુખ શોધે તે અંતરાત્મા. અને
પોતાના સુખમાં લીન રહે તે પરમાત્મા.
