________________
481
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
| શબ્દાર્થ (વેધ=વાંધો-વચકો-વિરોધ-છેદ-વીંધ, દિનકર=સૂર્ય, કરભર=કિરણોનો સમુહ, પરંતા=પસરતા-ફેલાતા, પ્રતિષેધ પ્રતિરોધઅટકાયત-અવરોધ-નાશ.)
જિનેશ્વર ભગવંતના દર્શન થતાં આત્મા સંબંધી કોઈ સંશય વેધાયાવીંધાયા-ઈદાયા વિના રહેતો નથી.
સૂર્યના કિરણોનો સમુહ પ્રસરતાં જ અંધકાર અવરોધાય છે, અર્થાત્ નાશ પામે છે.
- લક્ષ્યાર્થ-વિવેચન : દરિસણ દીઠે જિનતણું રે... પંક્તિમાં જિનતણું એ શબ્દનું વિશેષ મહાભ્ય છે. અહીં માત્ર જિનેશ્વર ભગવંતના મુખારવિંદના દર્શનની વાત નથી કરી. જિનમુખ-જિનમુદ્રાના દર્શનની સાથે સાથે અને તેથીય આગળ વધીને જિનતણા એટલે કે જિનના પોતાના દરિસણ, જે કેવલદર્શન છે, એની વાત કરી છે.
જિનેશ્વર ભગવાનની મુખમુદ્રાના દરિસણ કરતાં કરતાં, આગળ વધીને જે કોઇ, ભગવંતના અંતરના દર્શન, એટલે કે કેવળદર્શન અને કેવળજ્ઞાનને દેખશે-સમજશે, તેના પોતામાં રહેલાં, સર્વ સંશયો છેદાઈ જશે અર્થાત્ તેનું નિવારણ થઈ જશે અને તે નિઃશંક બની જશે-નિશ્ચિત થઈ જશે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે, જિનતણા કેવળદર્શનને જે કોઈ પામશે તે સર્વથા સર્વદા નિઃસંશય-નિઃશંક બની જશે. એટલું જ નહિ પણ અન્યને નિઃશંક બનાવનાર થશે.
આ તો ટોચની, પરાકાષ્ટાના શિખરની ભૂમિકા ઉપરની વાત થઈ. પરંતુ એ શિખરે પહોંચવાની પૂર્વે, પાયાની ભૂમિકામાંય, ઉપશમભાવને પામીને, સમ્યગ્દર્શન સ્પર્શનારને પણ, પ્રભુ પરમાત્માના સર્વ ગુણોની
વર્ણન અને વેદન સમકાળે ન થાય. સાકર આસ્વાદતી જીભ સાકરનું વર્ણન નહી કરી શકે.
