Page Text
________________
१२४
શાંકર વેદાન્તમાં અવિવાવિચાર સ્વીકારવાની આવશ્યક્તા રહે જ નહિ. ઉપરાંત, તેમાં અતિ લાઘવ છે. તેથી, અભાવપ્રત્યક્ષ सामग्रीथी १न्य छ तेनाथी विस९९। सामग्रीयो. गन्य छ ‘ई म छु (अहमज्ञः)' से સાક્ષિપ્રત્યક્ષ – એમ અવશ્ય સ્વીકારવું જોઈએ. અને આનાથી સિદ્ધ થાય કે અભાવપ્રત્યક્ષનો વિષય અભાવ છે, જ્યારે અભાવપ્રત્યક્ષ જે સામગ્રીથી જન્ય છે તેનાથી વિલક્ષણ સામગ્રીથી જન્ય હું અજ્ઞ છું એ સાફિપ્રત્યાનો વિષય અભાવવિલક્ષણ છે, અજ્ઞાન છે, અવિદ્યા છે, अर्थात् मान (विधा) समाविसक्षए। छे - भाव३५ ७.१ माम 'हुँ म छु' मे સાક્ષિપ્રત્યક્ષ વડે અભાવવિલક્ષણ અવિદ્યા સિદ્ધ થાય છે.
ટિપ્પણ १. ... तत्र किं पटोत्पत्तेः पूर्वं तन्तुषु पटो नास्तीति बुद्धिर्मानम्, एतावन्तं कालं तन्तुषु पटो नासीदिति
बुद्धिर्वा, इदं माभूदिति कामनानुपपत्तिर्वा, तन्तुषु पटो भविष्यतीत्यनुभवो वा ? अद्वैतदीपिका
विवरण, द्वि. प., पृ. ११४ २. ...तत्र न तावदुत्पन्नमात्रतन्तुषु पटो नास्तीति प्रत्यक्षं प्रमाणम् । पटो नास्तीति बुद्धेः
पटत्वावच्छिन्नप्रतियोगिकाभावविषयिण्याः सामान्याभावविषयतयां प्रागभावाविषयत्वात् । न हि . सामान्याभावरूपः प्रागभावोऽस्ति । घटादिव्यक्तिव्यतिरेकेण सामान्यस्य प्रतियोगिनोऽभावात् । प्रागभावस्यावश्यं प्रतियोगिजनकत्वात् । व्यक्तिविशेषाणां च विशेषप्रागभावकार्यत्वात्... । सामान्याभावस्य तत्कारणत्वे मानाभावात् । अद्वैतदीपिका, द्वि. प.,. पृ. ११३-११४
अद्वैतदीपिकाविवरण, पृ. ११३-११४ 3. सामान्याभावरूपप्रागभावस्य प्रतियोगिजनकत्वमेव मास्तु... तव मते प्रागभावत्वस्य प्रति
योगिजनकत्वव्याप्यत्वात् तदभावे प्रागभावत्वस्यैवानुपपत्तेः । अद्वैतदीपिकाविवरण,
द्वि. प., पृ. ११४ ४. व्यक्तिविशेषाणां च विशेषप्रागभावकार्यत्वात्... तद्व्यतिरेकेण सामान्याभावस्य तत्कारणत्वे
मानाभावात् । अद्वैतदीपिका, द्वि. प., पृ. ११४ ५. यावद्विशेषाभाववत्येव सामान्याभावस्य नियमात् यावनागभावानां चैकनासम्भवात् । अद्वैतदीपिका,
द्वि. प., पृ. ११४ ... धर्मिणोऽसम्भवादपि न सामान्यप्रागभावः ... रूपप्रतियोगिकयावद्विशेषाभाववत्येव वायौ रूपसामान्याभावदर्शनात्, यावद्घटप्रागभावाश्रयस्य कस्यचिदभावान्न तत्सामान्यप्रागभाव इत्यर्थः ।
अद्वैतदीपिकाविवरण, द्वि. प., पृ. ११४ ६. ... ननु तन्तुषु पटसत्ताभावाभावात् कथञ्चित् सा बुद्धिः प्रागभावमेव विषयीकरोतीति चेत्...।
अद्वैतदीपिका, द्वि.प., पृ. ११४ ननु तन्तुषु पटो नास्तीति धी: स्वविषयाभावप्रतियोगितायाः पटत्वावच्छिन्नत्वं न विषयीकरोति, पटत्वावच्छिन्नप्रतियोगिताकाभावस्य तन्तुष्वभावात् । किन्तु तस्याः पटत्वसामानाधिकरण्यमात्रम् । तच्च प्रागभावविषयत्वेऽप्युपपद्यते इति शङ्कते नन्विति । अद्वैतदीपिकाविवरण, द्वि. प., पृ. ११४
| SR No. | 005850 |
| Book Title | Avidyavichar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagin J Shah |
| Publisher | Sanskrit Sanskriti Granthmala |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 234 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |