________________
સૂત્રસંવેદના-૫
મોક્ષ આપનારા કહેવાય છે. તેની જેમ વિજયાદેવી પણ મોક્ષમાર્ગની સાધના નિર્વિઘ્ને થઈ શકે તે માટે સહાયક સામગ્રી પૂરી પાડે છે. આથી તેઓને પણ નિવૃત્તિદા અને નિર્વાણદા કહેવાય છે.
૮૬
સત્તાનાં' અમવ-પ્રવાન-નિરતે ! (ભવ્ય) જીવોને પ્રકર્ષથી અભયનું દાન કરવામાં તત્પર રહેનારી હે દેવી ! (તમોને નમસ્કાર હો.)
32
“વળી, હે દેવી ! તમો ભવ્ય પ્રાણીઓને અભય પણ આપનારા છો.” જીવ જ્યારે ભયભીત બન્યો હોય ત્યારે તેને જો પોતાનાથી વિશેષ શક્તિ ધરાવનાર વ્યક્તિની સહાય મળી જાય તો તે મહદ્ અંશે નિર્ભય બની શકે છે. વિજયાદેવી વિશિષ્ટ શક્તિસંપન્ન છે. તેથી તેમનું સ્મરણ કે તેમની હાજરી પણ ભય ઉત્પન્ન કરનારા દુષ્ટ દેવતાઓ આદિને દૂર કરે છે. આ રીતે વિજયા દેવી સાધકને નિર્ભય કરી તેને સાધના કરવામાં સહાય કરે છે. આથી જ તેમને અભયદા કહેવાય છે.
નમોડસ્તુ” સ્વસ્તિ-પ્રફે તુયં - પ્રકર્ષથી કલ્યાણને આપનારી હે દેવી !
તમોને નમસ્કાર હો.
“વળી, હે દેવી ! તમો ભવ્ય પ્રાણીઓને પ્રકર્ષથી કલ્યાણ આપનારા છો." કલ્યાણનો અર્થ સુખ અને નિરોગીપણું છે..જેમ દેવી સંઘ અને શ્રમણ ભગવંતોનું કલ્યાણ કરે છે, તેમ ભવ્ય જીવોનું પણ તેઓ કલ્યાણ કરે છે, માટે અહીં સ્વસ્તિપ્રદા તરીકે દેવીને સંબોધી તેમને નમસ્કાર ક૨વામાં આવ્યો છે.
આ ગાથા બોલતાં સાધક પ્રાર્થના કરે કે
“હે દેવી ! આપ ભવ્ય પ્રાણીઓના કાર્યને સિદ્ધ કરી તેમને શાંતિ આદિ આપો છો; પણ મારી તો એવી યોગ્યતા, નથી કે એવું
31. જગત-મંગલ-કવચની રચનામાં ‘સત્ત્વ’થી હાથને ગ્રહણ કરવાના છે; અને વળી જેમ ‘ભવ્ય’ શબ્દથી દિવ્ય એવા ઉત્તમ ઉપાસકો ગ્રહણ કર્યા તેમ ‘સત્ત્વ’ થી વીર એવા મધ્યમ કક્ષાના ઉપાસકો ગ્રહણ કરવાના છે.
અહીં દેવી તરીકે જયાદેવીને ગ્રહણ કરવાની છે. પ્રબોધટીકામાં વિજયા-જયા એમ બે દેવીઓનો ઉલ્લેખ છે. ક્યાંક શાંતિદેવી તરીકે પણ ઉલ્લેખ મળે છે. તો વળી શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનની અધિષ્ઠાયિકા નિર્વાણી દેવીનો પણ કવચિત્ ઉલ્લેખ છે.
32. ભય સાત પ્રકારના છે. તેની વિશેષ વિગત માટે જુઓ નમોઽત્યુનું સૂત્ર. 33. ‘નમો' માટે જુઓ ગાથા નં. ૭