________________
ભરહેસર-બાહુબલી સજ્ઝાય
૧૯૯
૨૮ (૮૨) તેવર્ડ - દેવકી માતા
કૃષ્ણ મહારાજા, સત્ત્વશાળી મુનિ ગજસુકુમાલ, અને બીજા છ તેજસ્વી વીર પુત્રોની માતા દેવકી; કંસના પિતરાઈ દેવક રાજાની પુત્રી હતાં.
એક મુનિરાજના વચનથી કંસને ખબર પડી હતી કે દેવકીના પુત્રથી તેનું મૃત્યુ થવાનું છે. તેથી દેવકીના પ્રથમ છએ પુત્રોને મારી નાંખવા કંસ લઈ લેતો, પણ દેવે તેમને બચાવી લીધેલા. સાતમું સંતાન એટલે કૃષ્ણ મહારાજા. તેમને નંદ અને યશોદાએ મોટા કરેલા. તેથી દેવકીએ માત્ર આ સાતે પુત્રોને જન્મ આપ્યો પણ પુત્રના લાલન-પાલનના કોડ તો અધૂરા જ રહ્યા. તેમની આ ઇચ્છા પૂરી કરવા કૃષ્ણ મહારાજાએ હરિâગમેષી દેવને પ્રસન્ન કરી તેમને ગજસુકુમાલ નામનો આઠમો પુત્ર અપાવ્યો.
આવા અરમાનોથી મોટો કરેલો પુત્ર શ્રી નેમનાથ પ્રભુની વાણી સાંભળી કુમળી વયમાં દીક્ષા લેવા તત્પર થયો. ત્યારે દેવકી માતાએ ઉલ્લાસપૂર્વક ઓચ્છવ કર્યો અને ગજસુકુમાલને શીખ આપી કે “મુજને તજીને વીરા, અવર માત ન કીજે રે..” ‘હે વીરપુત્ર ! હવે તું એવું જીવન જીવજે કે તારે બીજો જન્મ જ ન લેવો પડે. હવે તું અન્યને ‘મા' ન બનાવતો’ આવું વરદાન આપી દીકરાના હિતની
ચિંતા કરનાર સાચાં ‘મા’ બન્યાં.
દેવકી માતાના લોહીમાં કેવા સંસ્કાર હશે કે આઠમાંથી સાત પુત્રો તો તદ્ભવમોક્ષગામી બન્યા અને આઠમા કૃષ્ણ વાસુદેવ તીર્થંકર પદવી મેળવી મોક્ષમાં જશે. દેવકીજીએ સ્વયં પણ શ્રી નેમિનાથપ્રભુ પાસે બાર વ્રત લઈ, તેનું શુદ્ધ પાલન કરી આત્મકલ્યાણ સાધ્યું. દેવલોકમાં ગયેલા તેઓ ત્યાંથી ચ્યવી, મનુષ્ય ભવ પામી મોક્ષમાં જશે.
“જેની ઉપર અત્યંત રાગ હતો તેના રાગને તોડનારા અને તેને પા સાચી હિતશિક્ષા આપી હિતના માર્ગે દોરનારા હે માતા ! આપને કોટિ કોટિ વંદન”
૨૧ (૮૨) રોવઽ - દ્રૌપદી
પાંચાલ નરેશ દ્રુપદ રાજાની પુત્રી અને પાંચ પાંડવોની ભાર્યા દ્રૌપદીજીએ વારા પ્રમાણે જ્યારે જે પતિની સાથે રહેવાનું થાય તેનાથી અન્ય સાથે ભાઈવત્ વ્યવહાર કરવાનું અતિ દુષ્કર કાર્ય કર્યું હતું. એકદા ધાતકીખંડનો