________________
ભરહેસર-બાહુબલી સજ્ઝાય
૨ (૭૮) તી – માતા કુંતી
1
૧૯૭
પાંડવો અને ર્ક્સની તદ્ભવમોક્ષગામી એવી આ માતાની કથા પ્રચલિત છે. તેમણે જીવનમાં અનેક સંઘર્ષો વચ્ચેથી પસાર થવું પડ્યું, પણ તે સર્વ વચ્ચે પણ તેમની પ્રભુ વચન પ્રત્યેની શ્રદ્ધા અડગ રહી. પોતાના સંતાનોમાં આ માતાએ કેવા સંસ્કારોનું સિંચન કર્યું હશે કે, કપટી ૨ અન્યાયી શત્રુ સમાન ભાઈઓ સામે પણ યુદ્ધ કરતાં પણ પાંડવો ક્યારેય ‘જેવા સાથે તેવા' ન બન્યા.
મહાસતી કુંતી પાંડુરાજાના ચિત્ર ૫૨ મોહિત થઈ ગયા'તા તેથી સખીઓએ તે બન્નેનો ગાંધર્વ વિવાહ કરાવેલો. જેનાથી કુંતીને કર્ણ નામનો દાનવીર પુત્ર થયો હતો; પરંતુ કુંતીના પિતા રાજા અંધકવૃષ્ણિ પાંડુરોગવાળા પાંડુરાજાને પોતાની પુત્રી આપવા ઇચ્છતા નહોતા. તેથી કુંતીને પાંડુ રાજા સાથે વિવાહની વાત અને તેનાથી થયેલા તેજસ્વી પુત્રની વાત પણ છુપાવવી પડી. તેમણે પોતાના પુત્રને એક પેટીમાં મૂકી ગંગા નદીમાં વહેતો મૂકી દીધો.
મહાભારતના યુદ્ધ અને ઘોર સંગ્રામની વચ્ચે પણ કુંતીમાતાએ પોતાના ઔચિત્યને સતત જાળવી રાખ્યું હતું. વર્ષો પછી જ્યારે દ્વારિકા બળી ગઈ અને કૃષ્ણના મૃત્યુના સમાચાર મળ્યા ત્યારે વૈરાગ્ય પામેલા પુત્રો સાથે માતા કુંતીએ પણ દીક્ષા લીધી. છેલ્લે શત્રુંજ્ય ૫૨ અનશન કરી આસો સુદ ૧૫ના દિવસે ૨૦ કરોડ મુનિવરો સાથે પાંડવો અને કુંતીમાતા મોક્ષે સિધાવ્યાં.
“ધન્ય છે સંસ્કારનું સિંચન કરનાર આ માતાને, તેમનાં ચણોમાં મસ્તક ઝૂકાવી વંદન કરીએ છીએ.”
૨૬ (૭૧) સિવા - મહાસતી શિવાદેવી
શિવાદેવી પણ ચેડા રાજાની જ પુત્રી હતાં તેઓ ઉજ્જયની નગરીના ચંડપ્રદ્યોત રાજાને પરણ્યાં હતાં. શિવારાણી દૃઢ શીલવ્રતધારી હતાં. એક દેવતાએ તેમને ચલિત કરવાનો વારંવાર પ્રયાસ કર્યો, પણ તે સર્વદા નિષ્ફળ ગયો. ક્રોધિત થયેલા તે દેવે ઉજ્જયની પર અગ્નિનો ઉપદ્રવ કર્યો. રાત-દિવસ નગર અગ્નિથી 5. શ્રી ચેડા રાજાની સાત પુત્રીઓ સાત સતી તરીકે પ્રખ્યાત છે. આ સજ્ઝાયમાં તે સાતેયને વંદન કરવામાં આવ્યા છે. પરંતુ અત્રે સાતના બદલે આઠના નામો પ્રાપ્ત થાય છે. આ સંબંધી સાચી હકીકતની જાણ હોય તો વિશેષજ્ઞોને જણાવવા વિનંતી.તેનામો અને સામાન્ય પરિચય નીચે પ્રમાણે છે.