________________
ભરહેસર-બાહુબલી સજ્ઝાય
ગાથા :
बंभी सुंदरी रुप्पिणी, रेवइ कुंती सिवा जयंती अ देवइ दोवइ धारणी, कलावई पुप्फचूला य । । १० । ।
૧૯૫
સંસ્કૃત છાયા :
ब्राह्मी सुन्दरी रुक्मिणी रेवती कुन्ती शिवा जयन्ती च देवकी द्रौपदी धारणी, कलावती पुष्पचूला च ।।१०।।
શબ્દાર્થ :
બ્રાહ્મી, સુંદરી, રુક્મિણી, રેવતી, કુંતી, શિવા, જયન્તી, દેવકી, દ્રૌપદી, ધારણી, કલાવતી અને પૂષ્પચૂક્ II૧૦॥
૨૧.૨૨ (૭૪-૭૫) કંમી-સુંવરી - શ્રીમતી બ્રાહ્મી અને શ્રીમતી સુંદરી :
ઋષભદેવ પ૨માત્માને સુમંગલા રાણીથી ભરત અને બ્રાહ્મી નામનું એક યુગલ અને સુનંદાથી બાહુબલી અને સુંદરી નામનું બીજું યુગલ હતું. બ્રાહ્મી અને સુંદરી બન્ને વિદુષી હતી. બ્રાહ્મીને ઋષભદેવે લિપિજ્ઞાન આપ્યું અને સુંદરીને ગણિતમાં પ્રવિણ બનાવી. આ ઉપરાંત તેઓને ૬૪ કળાનું જ્ઞાન પણ આપ્યું જ્યારે ઋષભદેવ ભગવાનને કેવળજ્ઞાન થયું ત્યારે બ્રાહ્મીએ દીક્ષા લીધી; પરંતુ ભરતમહારાજાને સુંદરી પ્રત્યે વિશેષ રાગ હોવાથી તેમણે તેને દીક્ષાની અનુમતિ ન આપી.
ત્યારપછી ભરતમહારાજા છ ખંડને સાધવા નીકળ્યા. ૬૦ હજાર વર્ષે પરત આવ્યા. આ ૬૦,૦૦૦ વર્ષ સુધી સુંદરીએ ચારિત્ર મેળવવા આયંબિલ કર્યા. તેઓની કાયા સુકાઈ ગઈ હતી. ભરત મહારાજા આ જોઈ ખિન્ન થયા. જ્યારે સુંદરીના વૈરાગ્યની જાણ થઈ ત્યારે જાત પર ધિક્કાર થયો. તેમણે અનુમતિ આપી અને સુંદરીએ દીક્ષા લીધી.
આ બન્ને બેનોએ ‘વીરા ગજ થકી હેઠે ઉતરો' ઇત્યાદિ વચન દ્વારા ભાઈ બાહુબલીને અભિમાનનો ત્યાગ કરવા સૂચવેલું. સુંદર સંયમનું પાલન કરી, કેવળજ્ઞાન પામી આ બન્ને બેનો મોક્ષે સીધાવ્યા.
kr
“ધન્ય છે બ્રાહ્મી અને સુંદરીના સૌભાગ્યને ! તેમના પિતા પ્રથમ તીર્થંકર ! સૌ પ્રથમ લિપિ અને ગણિતનું જ્ઞાન પ્રભુએ
