________________
૧૬૬
સૂત્રસંવેદના-૫
સ્વામીની પ્રતિમાને ઉપાડી ગયો. ઉદાયી રાજાએ તેની સાથે યુદ્ધ કરી તેને બંદી બનાવ્યો અને તેના માથે ‘દાસીપતિ’ લખાવ્યું. સંવત્સરીના દિવસે તેમણે ઉપવાસ કર્યો ત્યારે ચંડપ્રદ્યોત રાજાએ પણ ઉપવાસ કર્યો. ઉદયન રાજાને થયું કે, આ તો મારા સાધર્મિક કહેવાય તેથી તેમને ખમાવીને છોડી દીધા અને માથે સોનાની પટ્ટી લગાડી માનભેર તેમના રાજ્યમાં પરત મોકલ્યા.
એક રાત્રે તત્ત્વચિંતન કરતાં તેમણે એવો મનો૨થ કર્યો કે ‘જો પ્રભુ પધારે તો હું તરત દીક્ષા લઉં' ઉત્કૃષ્ટ ભાવથી કરેલો મનોરથ તુરંત સફળ થાય છે. એ જ દિવસે પ્રભુ વીર પધાર્યા તેમનો સંકલ્પ પૂર્ણ થયો. ‘રાજેશ્વરી તે નરકેશ્વરી' એમ માની તેમણે પુત્રના બદલે ભાણેજ કેશીને રાજ્ય સોંપ્યું.
વિહાર કરતાં અનુક્રમે તેઓ પુન: વીતભયનગરીમાં આવ્યા ત્યારે રાજાના મંત્રી દ્વારા તેમના ઉપર વિષપ્રયોગ કરાયો. તેમાં દેવ સહાયથી તેઓ બે વાર બચી ગયા. ત્રીજી વાર અસર થઈ; પરંતુ શુભધ્યાનમાં સ્થિર થઈ કેવળજ્ઞાન પામી મોક્ષે ગયા.
“સાધર્મિકનું નામ સાંભળતાં શત્રુ પ્રત્યે મિત્રભાવ રાખનારા હે રાજર્ષિ ! આપને ઘન્ય છે. આપનાં ચરણોમાં વંદના કરી, આપના જેવો શત્રુને પણ મિત્ર માનવાનો સદ્ભાવ અમારા અંત:કરણમાં પણ પ્રગટે એવી પ્રભુને પ્રાર્થના કરીએ છીએ.” ૪. મળો - શ્રી મનક મુનિ
સત્ય તત્ત્વની શોધ કરતાં જ્યારે શય્યભવ બ્રાહ્મણે જૈન દીક્ષા અંગીકાર કરી ત્યારે તેની પત્નીની ચિંતા કરતા લોકોએ તેને પૂછ્યું કે, ‘તને કંઈ છે.’ પત્નીએ જવાબ આપ્યો મનાવ્ઝ = કંઈક છે. આથી કાળક્રમે જ્યારે તે પુત્ર જન્મ્યો ત્યારે તે મનક તરીકે ઓળખાવવા લાગ્યો.
મિત્રોએ મશ્કરીમાં એક દિવસ મનકને ‘નબાપો' કહ્યો, આ શબ્દોથી બેચેન બનેલો મનક ‘મા' પાસે પિતાની પૂછપરછ કરી પિતાને શોધવા નીકળી પડ્યો સુંદર ભવિતવ્યતાના યોગે તે પિતાને શોધતાં શોધતાં સ્વયં પિતા શય્યભવસૂરિ પાસે જ પહોંચી ગયો. તેના પિતા મોહાધીન નહોતા. તેમણે જ્યારે જાણ્યું કે આ મારો પુત્ર છે અને તે માત્ર છ મહિનાનું આયુષ્ય ધરાવે છે, ત્યારે તેમણે તેને પોતાની ઓળખાણ ન આપી, પણ વાત્સલ્યભાવથી. સંયમજીવનના મંડાણ કરાવ્યાં. બાળક છ મહિનામાં સાધુ-ધર્મનું જ્ઞાન જલ્દી પ્રાપ્ત કરી શકે અને સુંદર