________________
ભરડેસર-બાહુબલી સજઝાય
૧૬૩
દિવસમાં તો તેમનું શરીર ચાળણી જેવું થઈ ગયું, પણ તેઓ એક જ વિચાર કરે છે “મેં બધાને કેવાં દુ:ખ આપ્યાં છે - આ મારાં જ કર્મનું ફળ છે” સમભાવમાં લીન આ મહાત્મા મૃત્યુ પામી સ્વર્ગે ગયા. આવા મહાત્માના ચરણોમાં મસ્તક નમાવી પ્રાર્થના કરીએ કે
હે મહાત્મા ! અમે પણ કષાયોનો ઉપશમ, જીવ અને જડનો વિવેક
અને ઇન્દ્રિયોનો સંવર કેળવીએ એવું બળ પ્રદાન કરો.” રૂ. ૩ વાદુમુ - શ્રી યુગબાહુમુનિ વિક્રમબાહુરાજા અને મદનરેખારાણીના પુત્ર એવા આ મુનિનું મૂળ નામ યુગબાહુ હતું. પરાક્રમ અને વિવેક એ તેમના વિશિષ્ટ ગુણો હતા. પૂર્વભવની જ્ઞાનપંચમીની આરાધનાના પુણ્યબળે સરસ્વતી દેવી અને વિદ્યાધરોની કૃપાથી તેમણે અનેક વિદ્યાઓ પ્રાપ્ત કરી હતી.
એકદા અનંગસુંદરી નામની વિદ્યાધર કન્યાએ તેમને ચાર પ્રશ્નો પૂછ્યા : જગતમાં કળાવાન કોણ ? સુબુદ્ધિમાન કોણ ? સુભાગી કોણ ? અને વિશ્વને જીતનાર કોણ ? ધર્મપરાયણ અને વ્યવહારકુશળ બુદ્ધિપ્રતિભાથી શ્રી યુગબાહુએ તુરંત જ જવાબ આપ્યા. પુણ્યમાં રુચિ વાળો કળાવાન છે. કરુણામાં તત્પર રહેનાર બુદ્ધિમાન છે. મધુરભાષી જ સુભાગી છે. ક્રોધને જીતનારા વિશ્વવિજેતા છે. આ સાંભળી અનંગસુંદરીએ તેના ગળામાં વરમાળા આરોપી અને તેના પિતાએ યુગબાહુને વિદ્યાધરોનો અધિપતિ બનાવી સંયમ ગ્રહણ કર્યું. કાળક્રમે શ્રી યુગબાહુએ પણ પોતાના પિતા પાસે દીક્ષા લીધી. જ્ઞાનપંચમીની આરાધના કરી તેઓ કેવળી બન્યા.
“ઓ મુનિનાં ચરણોમાં મસ્તક ઝૂકાવી મોક્ષના સુખ માટે તપઘર્મમાં આગળ વધવા પરાક્રમ, વિવેક અને સત્ત્વની પ્રાર્થના કરીએ.”
ગાથા :
अज्जगिरी अज्जरक्खिअ, अज्जसुहत्थी, उदायगो, मणगो । कालयसूरी संबो, पज्जुण्णो मूलदेवो अ ।।५।।
