________________
૧૫૮
સૂત્રસંવેદના-૫
કંટાળીને તેને દેશવટો આપેલ. તેથી તે પોતાની પત્ની અને બેન સાથે જંગલમાં પલ્લીપતિ બની રહેતો હતો.
એક વખત જ્ઞાનતુંગ આચાર્ય વિહાર કરતાં કરતાં વંકચૂલની પલ્લીમાં આવી પહોંચ્યા. વર્ષાકાળ ચાલુ થઈ જવાથી આચાર્યે વંકચૂલ પાસે વસતિની (૨હેવાના સ્થાનની) માગણી કરી. કોઈને ધર્મોપદેશ ન આપવાની શરતે તેને વસતિ આપી. ચાર મહિનાના અંતે વિહાર કરતાં વંકચૂલની સરહદ ઓળંગી ત્યારે આચાર્ય ભગવંતે વંકચૂલની ઇચ્છાથી તેને ચાર નિયમો કરાવ્યા :
૧. અજાણ્યાં ફળ ખાવા નહિ.
૨. પ્રહાર કરતા પહેલાં સાત ડગલાં પાછા હટવું.
૩. રાજરાણી સાથે ભોગ ભોગવવા નહિ.
૪. કાગડાનું માંસ ખાવું નહિ.
અનેકવિધ કષ્ટો વચ્ચે પણ દઢતાથી નિયમપાલન કરી અનેક લાભ મેળવી વંકચૂલ મરીને બારમા દેવલોકમાં ગયા. આથી જ શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે,
‘જે શુદ્ધ મનવાળા જીવો અંગીકાર કરેલું વ્રત છોડતા નથી તેઓને વંકચૂલની જેમ ચારે તરફથી સર્વ પ્રકારની સંપત્તિ આવી મળે છે.'
“સત્ત્વશાળી અને દૃઢ વ્રતધારી આ મહાત્માના ચરણોમાં મસ્તક ઝૂકાવી આપો પણ આવી નિયમની દૃઢતાને પામીએ.”
રૂ? - વસુમાજો - શ્રી ગજસુકુમાલ
અદ્ભુત રૂપ, અપાર લાડકોડ, અનહદ સંપત્તિ, ભંર યૌવન, રૂપવાન નારીઓનો પ્રેમ; છતાં તીવ્ર વૈરાગ્યથી શોભતા શ્રી ગજસુકુમાલ શ્રી કૃષ્ણના લઘુબંધુ હતા. તેમની મા દેવકીને સાત-સાત પુત્રો હતા. આમ છતાં તેમને એકેય પુત્રનું પાલન કરવા મળ્યું નહોતું. વિષાદથી માતાએ પોતાના પુત્રપાલનના કોડ શ્રીકૃષ્ણને જણાવ્યા ત્યારે હરિણૈગમૈષી દેવની આરાધના કરવાથી એક મહર્ક્ટિક દેવ દેવકીની કુક્ષિમાં આવ્યો. દેવકીનો આ આઠમો પુત્ર એટલે જ શ્રી ગજસુકુમાલ !
તેઓ બાલ્યવયથી વૈરાગી હતા છતાં માતાપિતાએ તેમને મોહપાશમાં બાંધવા તેમનાં લગ્ન કરાવ્યાં, પણ તેઓ તેમાં રંગાયા નહિ. તુરંત જ નેમિનાથ પ્રભુ પાસે
