Page Text
________________
સૂત્રસંવેદના-૫
પવનની એક લહેર આવતાં સામાન્ય દિપક બુઝાઈ જાય છે. પણ વડવાગ્નિ ઝંઝાવાતો વચ્ચે પણ વિનાશ નથી પામતો. બલ્કે વધુ પ્રજ્વલિત બને છે. તે જ રીતે તુચ્છ એવી પણ ભોગ સામગ્રીનો યોગ થતાં સામાન્ય માનવીનો વૈરાગ્ય વિનાશ પામે છે. પરંતુ મનને આહ્લાદિત કરે, ઈન્દ્રિયોને ઉત્તેજિત કરે તેવી બળવાન ભોગસામગ્રી પ્રાપ્ત થવા છતાં ભગવાનનો વૈરાગ્ય નાશ તો નથી પામતો. બલ્કે વધુ પ્રજ્વલિત બને છે.
૧૨૪
જ્વલંત વૈરાગ્ય હોવાને કારણે પ્રભુ ક્યારેય સ્વેચ્છાથી ભોગમાં પ્રવૃત્ત થતા નથી, પરંતુ નિકાચિત કર્મના ઉદયના કારણે જ્યારે પ્રભુને ભોગ સ્વીકારવા પડે છે, ત્યારે પણ તેમણે ભોગને રોગ માની ભોગવ્યા છે. કર્મનાશના ઉપાયરૂપે ઔષધન્યાયે તેને અપનાવ્યા છે. આ જ કારણથી દેવ, દેવેન્દ્ર કે નરેન્દ્રપણાની લક્ષ્મીનો ભોગ કરતા પણ ભગવાનને રાગ નથી થયો; પરંતુ ત્યારે પણ તેમનો વૈરાગ્ય વધુ દૃઢ બન્યો છે.
ભોગ ભોગવતી વખતે રાગનો અંશ પણ જો પ્રભુને સ્પર્શો હોત તો કામનો વિજય થાત; પરંતુ શૂરવી૨ સુભટોને પરાજિત કરનાર કામ પણ પાર્શ્વ પ્રભુ ઉપર જીત મેળવી ન શક્યો. પાર્શ્વ પ્રભુના વિશિષ્ટ વૈરાગ્ય અને સતત વધતી રહેતી ધર્મભાવના સામે કામના શસ્ત્રો બૂઠ્ઠાં થઈ ગયાં. પ્રભુની સામે બિચારો કામ સુભટ હારી ગયો. આથી જ પ્રભુ દુર્જય એવા કામના બાણોનો નાશ કરનારા કહેવાયા.
સરસ-પિયંળુ-વળુ - સરસ પ્રિયંગુ જેવા રંગવાળા.
યોગના પ્રભાવથી પ્રાપ્ત થયેલું પ્રભુનું રૂપ, લાવણ્ય એવું અલૌકિક હતું કે, વાસ્તવમાં તેની ઉપમા આપી શકાય તેવું આ જગતમાં કાંઈ નથી. આમ છતાં પણ સામાન્યજન સમજી શકે તે માટે જેની ગણના નીલવર્ણવાળી શ્રેષ્ઠ વસ્તુમાં થાય છે, તે પ્રિયંગુલતા જેવો પ્રભુના શરીરનો નીલવર્ણ હતો તેમ કહ્યું છે. પ્રિયંગુલતા જોતાં જ જેમ આકર્ષક લાગે છે તેમ પ્રભુના શરીરનો નીલવર્ણ પણ આંખ અને અંતરને ઠારે તેવો આકર્ષક અને આહ્લાદક હતો તેમ જણાવ્યું છે.
ગય-ગામિત્ર - હાથીના જેવી ગતિવાળા
4. ધર્મશક્તિ ન દત્ત્વત્ર, મોળયોનો વહીયાઁ
हन्ति दीपापहो वायु-र्ज्वलन्तं न दावानलम् ।।२०।।
અધ્યાત્મસાર ૫-૨૦
દીપકના પ્રકાશને નાશ કરનારો વાયુ જેમ દાવાનલને જ્વલંત બનાવે છે તેમ બળવાન ભોગોનો યોગ થાય તો પણ આપની ધર્મશક્તિ (વૈરાગ્ય) નાશ નથી પામતી પણ જ્વલંત બને છે.
| SR No. | 005839 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 274 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |