Sutra Samvedana Part 05

SR No.: 005839
Original Sutra Author: N/A
Author: Prashamitashreeji
Publisher: Sanmarg Prakashan
Publication Year: 2010
Total Pages: 274
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 132

ચઉકસાય
૧૧૯
બીજા શ્લોકમાં સ્તવકાર જણાવે છે કે જેણે અંતરંગ શત્રુઓને પરાસ્ત કર્યા છે તેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના શરીરમાંથી અપૂર્વ તેજોમંડળ (Aura) પ્રસ્ફટિત થઈ રહ્યું છે. હકીકત છે કે જ્યારે અંતરંગ શત્રુઓને પરાસ્ત કરવા દ્વારા ચિત્ત શાંત-પ્રશાંત બને છે ત્યારે બાહ્ય અને અંતરંગ સમૃદ્ધિ તથા સૌંદર્ય સોળે-કલાએ ખીલી ઊઠે છે. અંતે આ નાના સૂત્રમાં સ્તવકારે પ્રભુ પાસે બહુ મોટી પ્રાર્થના કરતા કહ્યું છે કે, “હે પ્રભુ! અમને ઇચ્છિત એવું મોક્ષપદ આપો, તે ન મળે ત્યાં સુધી આત્માનો આનંદ આપો અને તે આનંદને પ્રાપ્ત કરવા આપ જેવા આપ્ત પુરુષનો સદા અંતરમાં વાસ મળજો.”
આ સ્તુતિનો ઉપયોગ દિવસના છેલ્લા ચૈત્યવંદન' તરીકે થાય છે. શ્રમણશ્રમણી ભગવંતો સંથારા પોરિસી ભણાવતી વખતે સાતમું ચૈત્યવંદન કરે છે. જ્યારે શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ સૂતી વખતે સાતમું ચૈત્યવંદન કરવાનું ચૂકી ન જાય તે માટે દેવસિય-પ્રતિક્રમણના અંતમાં સામાયિક પારતી વખતે આ સૂત્ર દ્વારા ચૈત્યવંદન કરે છે.
દિવસ દરમ્યાન તો સાધક સ્વાધ્યાય આદિ દ્વારા અનાદિકાળના કુસંસ્કારોને અટકાવવા સાવધાનીપૂર્વક યત્ન કરે છે, પરંતુ નિદ્રાધીન અવસ્થામાં તેવી સાવધાની રહી શકતી નથી. તેથી તે પહેલા આ સૂત્ર દ્વારા જો આ સ્વરૂપે પાર્શ્વપ્રભુનું ધ્યાન કરાય તો તેના સંસ્કારો હેઠળ સુષુપ્ત અવસ્થામાં પણ સાધક કામ-ક્રોધાદિ દોષોથી બચી શકે છે. વળી પ્રભુનું આવું સ્વરૂપ ચિત્તમાં ઉપસ્થિત રહેવાના કારણે કષાયો-નોકષાયો આદિ કાબુમાં આવે છે, વિષયોની આસક્તિ ટળે છે. સંયમ-વૈરાગ્ય આદિ ગુણોની અભિવૃદ્ધિ થાય છે. પરિણામે ઘાતી કર્મ નાશ પામે છે અને સાધક છેક કેવળજ્ઞાનાદિ ગુણો પ્રગટ કરીને, મોક્ષના મહા સુખને પણ માણી શકે છે: ' . .
1. સાધુ માટે સાત ચૈત્યવંદન શ્રાવક માટે સાત ચૈત્યવંદન ૧.પ્રભાતનાં પ્રતિક્રમણમાં ૧. પ્રભાતનાં પ્રતિક્રમણમાં ૨. જિનમંદિરમાં
૨. પ્રભાતની પૂજામાં ૩. ભોજન પહેલા
૩. મધ્યાહ્નની પૂજામાં ૪. ભોજન પછી
૪. સંધ્યાની પૂજામાં પ.દેવસિક પ્રતિક્રમણમાં ૫. સાયંકાળના પ્રતિક્રમણમાં ૯. શયન વખતે સંથારા પોરિસીમાં ૯. સૂતા-પ્રતિક્રમણ પાળતાં “ચઉક્કસાયનું ૭. જાગીને જગચિંતામણીનું ૭: જાગતાં – જગચિંતામણિનું