________________
૨૪૪
५३ १७३ नित्यसुखरागस्याप्रहाणे मोक्षाधिगमाभावो रागस्य बन्धनसमाज्ञानात् । न्यायभा०
१.१.२२ । १७४ यद्येवं मुक्तस्य नित्यं सुखं भवति अथापि न भवति, नास्योभयोः पक्षयोर्मोक्षाधिममो
विकल्पत इति । न्यायभा० १.१.२२ । १७५ १६,६८-६९ । १७९ नैयायिकपक्ष, प्रलोक ४१-४२ । ___ * न्यायसार पृ०५९४-९८ १७७ ... तत्त्वज्ञानाद् निःश्रेयसाधिगमः । न्यायसू० ११.१ ।। १७८ इह त्वध्यात्मविद्यायामात्मादितत्त्वज्ञानं तत्त्वज्ञानम् । न्यायभा० १.१.१ । १७८ मिथ्याज्ञानं वै खलु मोहो न तत्त्वज्ञानस्यानुत्पत्तिमात्रम् । .... किं पुनस्तन्मिथ्या
ज्ञानम् ? अनात्मन्यात्मग्रहः, अहमस्मीति मोहोऽहङ्कार इति । अनात्मानं खल्वहमस्मीति पश्यतो दृष्टिरहङ्कार इति । किं पुनस्तदर्थजातं यद्विषयोऽहङ्कारः ? शरीरेन्द्रियमनोवेदनाबुद्धयः । कथं तद्विषयोऽहङ्कारः संसारबीजं भवति ! अयं खलु शरीराद्यर्थजातमहमस्मीति व्यवसितः तदुच्छेदेनात्मोच्छेदं मन्यमानोऽनुच्छे. दतृष्णापरिलुप्तः पुनः पुनस्तदुपादत्ते, तदुपाददानो जन्ममरणाय यतते, तेनावियो
गान्नात्यन्तं दुःखाद् विमुच्यते इति । न्यायभा० ४.२.१ (उत्थानिका)। १८० तत्त्वज्ञानं खलु मिथ्याज्ञानविपर्ययेण व्याख्यातम् , आत्मनि तावदस्तीति, अना___त्मनि अनात्मेति ... । न्यायभा० १.१.२ । १८१ यदा तु तत्त्वज्ञानाद् मिथ्याज्ञानमपैति तदा मिथ्याज्ञानापाये दोषा अपयन्ति ।
न्यायभा० १.१.२ । १८२ र प्रवृत्तिः प्रतिसन्धानाय हीनक्लेशस्य । न्यायसूत्र ४.१.६४ । १८3 तत्प्रसङ्ख्यानादध्यात्मविषयोऽहकारो निवर्तते । सोऽयमध्यात्मं बहिश्च विविक्तचित्तो
विहरन्मुक्त इत्युच्यते । न्यायभा० ४.२.२ । १८४ ... सर्वाणि पूर्वकर्माणि ह्यन्ते जन्मनि विपच्यन्त इति । न्यायभा०४.१.६४। १८५ ... अनन्तानां कथमेकस्मिन् जन्मनि परिक्षय इति चेत् । कन्दली पृ० ६८७। १८६ न, कालानियमात् । कन्दली पृ. ६८७ । १८७ यथैव तावत् प्रतिजन्म कर्माणि चीयन्ते, तथैव भोगात् क्षीयन्ते च । कन्दली
पृ० ६८७ । १८८ योगी हि योगर्द्धिसिद्धघा ... निर्माय तदुपभोगयोग्यानि ... तानि तानि सेन्द्रियाणि
शरीराणि, अन्तःकरणानि च मुक्तात्मभिरुपेक्षितानि गृहीत्वा सकलकर्मफलमनुभवति । न्यायमञ्जरी, भा॰ २, पृ० ८८ ।