________________
ષદર્શન
तान्येव पुरुषस्य वृत्तयः, न च ताभिः अवस्तुभूताभिः परिणामित्वं स्फटिकस्येवातत्त्वतोऽन्यथाभावात् । योगवार्तिक, १.४ ।
૧૦૦
१८ जडप्रकाशायोगात् प्रकाशः । सां० सू० १.१४५; प्रकाशस्वरूप एव पुरुषः । सां० प्र० मा० १. १४५ ।
२० अस्मिंश्च सूत्रे जडमेव प्रकाशयति चिद्रूपो न त्वात्मानमिति नार्थः । सां० प्र० भा० ६.५० ।
२१ तदा सर्वावरणमलापेतस्य ज्ञानस्य । यो० सू० ४. ३१, ततः क्षीयते प्रकाशावरणम् । यो० सू० २.५२ ।
२२ सां० त० रौ० १९ ।
२३ अतो बुद्धेरेव साक्षी पुरुषोऽन्येषां तु द्रष्टृमात्रमिति शास्त्रीयो विभागः । सां० प्र० भा० १. १६१ ।
२४ मध्यमपरिमाणत्वे सावयवत्वापत्त्या विनाशित्वमणुत्वे च देहव्यापिज्ञानाद्यनुपपत्तिः । सां० प्र० मा० १. ५१ ।
२५ गतिश्रुतिरप्युपाधियोगादाकाशवत् । सां० सू० १.५१ ।
२६ सा० त० कौ० १९ ।
२७ अन्तःकरणधर्मत्वं धर्मादीनाम् । सां० सू० ५.२५, निर्गुणत्वात् तदसम्भवादहङ्कारधर्मा ह्येते । सां० सू० ५.५२ ।
२८ सा० का० ४० । न च प्रलयेऽन्तः करणाभावाद्धर्मादिकं क्व तिष्ठतीति वाच्यम् आकाशवद् अन्तःकरणस्यात्यन्तविनाशाभावात् । सां० प्र० भा० ५.२५ ।
२७ यथा हि चन्द्रमसः क्रियामन्तरेणापि सङ्क्रान्तचन्द्रप्रतिबिम्बममलं जलमचलं चलमिव चन्द्रमसमवभासयत्येवं विनापि चितिव्यापारमुपसद्वान्तचितिप्रतिबिम्बं चित्तं स्वगतया क्रियया क्रियावतीमङ्गतामपि सङ्गतां चितिशक्तिमवभासयत्...। तत्त्ववैशारदी, ४.२२ । ३० तस्माच्चेतनोऽधिष्ठातेति भ्रान्तिः । अनिरुद्ध, सां० सू० १.९६ । ३१ अन्तःकरणस्य तदुज्ज्वलितत्वाल्लोहवदधिष्ठातृत्वम् । सां० सू० १.९९ । ३२ चेतनो ह्यधिष्ठाता भवति प्रकृतिश्च जडेत्यर्थः । अनिरुद्ध, १.१४२ । 33 जुओ टिप्पणी ६
३४ यद्यकर्ता तत्किं परकृतानां प्रयोक्ता ? अत्रोच्यते - कर्तृभावश्च द्विविधो हि प्रयोक्ता कर्ता च । अत्रोदासीनस्य पुरषस्य कर्तृत्वं प्रतिषिद्धं गुणलक्षणेन । माठर, सां० का० १९ ।
34 सां० प्र० भा० १.१०४ ।
३६ चित्याऽसम्पृक्तमपि बुद्धिसत्त्वमत्यन्तस्वच्छतया चितिबिम्बोद्ग्राहितया समापन चैतन्यमिव शब्दाद्यनुभवतीति, अत एव च शब्दाद्याकारपरिणतबुद्धिसत्त्वोपनीतान् सुखादीन् भुञ्जानः स्वामी भवति द्रष्टा । तत्त्ववैशारदी २.१७ ।