________________
મળ્યો બોધ સુખસાજ
આટલું ચોક્કસપણે કઈ રીતે કહી શકો કે હું ઘરમાં જ છું? એવું શું ન બની શકે કે હું પાછલા દરવાજેથી બહાર નીકળી ગયો હોઉં?!’ ‘હું ઘરમાં નથી’ એમ કહેવા માટે પણ માણસે ઘરમાં તો રહેવું પડે ને! પોતાની ઉપસ્થિતિનો નિષેધ કરવામાં પણ મુલ્લાજીએ પોતાનું હોવાપણું સિદ્ધ કરી દીધું. તેમ, આત્માની શંકા કરવામાં, આત્માનો નિષેધ કરવા જતાં આત્માનું અસ્તિત્વ સિદ્ધ થઈ જાય છે.
આત્માની શંકા કરે, આત્મા પોતે આપ; શંકાનો કરનાર તે, અચરજ એહ અમાપ.' (શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર, ગાથા-૫૮)
•
‘હું છું'નો બોધ
‘હું છું’નો બોધ સર્વ જીવને હોય છે. એનો સ્વીકાર પણ હોય છે. પ્રશ્ન થાય કે કઈ રીતે આપણે જાણ્યું કે ‘હું છું’? કયો ઉપાય, કઈ વિધિ, કયું ઉપકરણ, કઈ ઈન્દ્રિય, કયા માધ્યમ વડે આપણને ખબર પડી કે ‘હું છું’? ઇન્દ્રિયો દ્વારા તો આ ખબર પડી નથી. આ અનુભવ ઇન્દ્રિયો દ્વારા ઉપલબ્ધ થયો નથી. પોતાના હોવાપણાનો બોધ કોઈ ઇન્દ્રિયોથી પ્રાપ્ત થયો નથી. એક એક ઇન્દ્રિયોને છૂટી કરવામાં આવે, કામ કરતી બંધ કરવામાં આવે તોપણ આ બોધ અસ્ખલિત રહે છે. ‘અબાધ્ય અનુભવ જે રહે, તે છે જીવસ્વરૂપ.’ • (શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર, ગાથા-૫૧)
૬૨
