________________
છે. અર્થક્રમશઃ- ભેદન કરવું. છેદન કરવું. II૧૦૮||
મીષિ-મૂષિ-વિત્તિ-વૃત્તિ-થિઝુમ્પિર્ધિ-સ્મૃતિ- તોનિ-યોનિથ્યઃ પા|૧૦૬થી
भीषि भूषि चिन्ति पूजि कथि कुम्बि चर्चि स्पृहि तोलि २ ने दोलि યન્ત ધાતુને સ્ત્રીલિંગમાં ભાવ અને કર્તૃભિન્નકારકમાં બજ્ર્ પ્રત્યય થાય છે. મીષિ (મી ધાતુને પ્રયોવસ્તૃ૦ ૩-૪-૨૦' થી ખિત્તુ પ્રત્યય. વિષેતે ૩-૩-૧૨' થી માઁ ધાતુને મીષુ આદેશ); મૂવિ; વિત્તિ; નિ; થિ; ક્વિ; ચર્ચિ; સ્મૃત્તિ; તોનિ અને વોતિ ધાતુને આ સૂત્રથી અદ્ (ગ) પ્રત્યય. ‘ખેનિટિ ૪-રૂ-૮રૂ' થી લડ્ ની પૂર્વેના TMિ (૬) નો લોપ. ભીષ ભૂપ... વગેરે નામને સ્ત્રીલિંગમાં ‘આત્ ૨-૪-૧૮' થી આપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી અનુક્રમે મીષા ભૂષા ચિન્તા પૂના થા જીવા વર્ણ પૃહા તોળા અને વોળા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ડરાવવું. અલંકાર. ચિન્તા - વિચારવું. પૂજા. કથા. ઢાંકવું. ચર્ચા. ઈચ્છા. તોલવું. હિંચોળો. II9૦૬||
उपसर्गादातः ५। ३ । ११० ।।
સ્ત્રીલિંગમાં ઉપસર્ગપૂર્વક આકારાન્ત ધાતુને ભાવમાં અને કતૃભિન્ન કારકમાં ગર્ (r) પ્રત્યય થાય છે. ૩૫ + રૂ ધાતુને આ સૂત્રથી બર્ પ્રત્યય. ‘ઙેત્॰ ૪-રૂ-૧૪' થી 7 ધાતુના આ નો લોપ. ૩પ૬ નામને સ્ત્રીલિંગમાં ‘ત્ ૨-૪-૧૮' થી બાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ૩પવા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - માનવિશેષ. ઉપસઽવિતિ વિમ્?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ્ત્રીલિંગમાં ઉપસર્ગપૂર્વક જ આકારાન્ત ધાતુને ભાવ અને કર્તૃભિન્નકારકમાં ગદ્ પ્રત્યય થાય છે. તેથી અનુપસર્ગક આકારાન્ત રૂ ધાતુને આ સૂત્રથી ગદ્ પ્રત્યય ન થવાથી “સ્ત્રિયાં ત્તિ: ૬
૨૦૪
