________________
પુરં વાસ્થતિ? અહીં વિવૃત્ત ઉપપદ હોવા છતાં પ્રશ્ન કરનારની લિપ્સા અર્થ ગમ્યમાન ન હોવાથી યા ધાતુને આ સૂત્રથી વર્તમાના' નો પ્રત્યય થતો નથી. પરન્તુ ઉપર જણાવ્યા મુજબ “ભવિષ્યન્તી' નો તિ પ્રત્યય થાય છે. અર્થ - ગામ કોણ જશે? સૂત્રમાં વ્યાકરણ પ્રસિદ્ધ વિવૃત્ત ગૃહીત હોવાથી વૃિત્ત પદથી વિરુત્તરમ્ અને વિત્તમામ્ આદિનું ગ્રહણ થતું નથી.
સ્થિતિઘો પારૂા.
પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છાના વિષયભૂત ભક્ત - અનાદિથી સ્વગદિ ફળની પ્રાપ્તિ ગમ્યમાન હોય તો ભવિષ્યદર્થક ધાતુને વર્તમાનાનો પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. તો મિક્ષ તિ, વાસ્થતિ, તાતા વા, સ સ્વરો યાતિ; યાતિ; યતિ વ - અહીં આ સૂત્રથી લિસ્થભિક્ષાથી સ્વર્ગપ્રાપ્તિ સ્વરૂપ સિદ્ધિ ગમ્યમાન હોવાથી ભવિષ્યદંર્થક અને ત્યાં ધાતુને આ સૂત્રથી “વર્તમાના' નો તિવું પ્રત્યય થયો છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી તિવુ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે અદ્યતન ભવિષ્યદર્થમાં “વિષ્યન્તી -રૂ-૪' થી ભવિષ્યન્તીનો સ્થતિ પ્રત્યય થયો છે. અને અનદ્યતન ભવિષ્યદર્થમાં ‘નતને -રૂ-૨' થી શ્વસ્તરીનો તા પ્રત્યય થયો છે. અર્થ - જે ભિક્ષાને આપશે, તે સ્વર્ગમાં જશે. ૧૦
पञ्चम्यर्थहतौ ५।३।११॥
. નં. ૯-૪-૨૧ વગેરે સૂત્રોથી વિહિત પશ્વમી ના અર્થ વૈષ અનુજ્ઞા... વગેરે છે. તેના હેતુ ઉપાધ્યાયાગમનાદિ છે - એ પચ્ચમ્યથી હેતુવાચક ભવિષ્યદર્થક ધાતુને વર્તમાના ની પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. "उपाध्यायश्चेद् आगच्छति, आगमिष्यति, आगन्ता वा; अथ त्वं सूत्रमधीष्व" અહીં પશ્ચમ્યર્થ સૂત્રાધ્યયનપ્રેરણાના હેતુભૂત ઉપાધ્યાયના આગમન
૧૫૪
