________________
સૂર્નના સૂથા ફl૮ll
કર્મમાં વિહિત પશ્યન્ત નામને કતમાં વિહિત છ પ્રત્યયાન્ત નામની સાથે તેમ જ તૃ૬ પ્રત્યયાન્ત નામની સાથે તાલુરુષ સમાસ થતો નથી. ભરૂચ ભોગ અને સપા અહી કર્મમાં વિહિત પશ્યન્ત મજીનામને વર્તા માં ('- ફૂવી ૫-૧-૪૮ થી) વિહિત ૬ પ્રત્યકાન્ત મોન નામની સાથે કૃતિ રૂ-૧-૭૭ થી તપુરુષ સમાસની પ્રાપ્તિ હતી. તેનો આ સૂત્રથી નિષેધ થાય છે. આવી જ રીતે કર્મમાં વિહિત પશ્યન્ત નામને તૃ૬ પ્રત્યયાન સૂર્ણ નામની સાથે ઉપર જણાવ્યા મુજબ પ્રાપ્ત સમાસનો આ સૂત્રથી નિષેધ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - ભાત ખાનાર, પાણી સર્જનાર (રચનાર). વનતિ વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ “જી ત: ૨-૨-૮૩ થી કર્મમાં જ વિહિત પશ્યન્ત નામને કતમાં વિહિત 9 પ્રત્યયાત નામની સાથે અને તૃપ્રત્યયાન નામની સાથે તપુરુષ સમાસનો નિષેધ થાય છે. તેથી ગુણો વિશેષ અહીં Tળનાં વિશેષ આ વિગ્રહમાં “શેષે ર-ર-૮9'થી વિહિત ષષ્ફયન્ત ગુગન નામને કતમાં વિહિત નવ પ્રત્યાયાન્ત વિશેષ નામની સાથે તપુરુષ સમાસનો આ સૂત્રથી નિષેધ થતો નથી. જેથી પર્યાયનાન્ડેએ -9-૭૬ થી તપુરુષ સમાસાદિ કાર્ય થાય છે. અર્થ - ગુણ ગુણીનો વિશેષક છે. રીચેવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કર્મમાં વિહિત ષષ્ફશ્યન્ત નામને કતમાં જ વિહિત પ્રત્યયાન્ત નામની સાથે અને તૃ પ્રત્યયાત નામની સાથે તપુરુષ સમાસ થતો નથી. તેથી
થત: પયિા અહીં “માવે ૫-૩-૧૨૨' થી ભાવમાં વિહિત » પ્રત્યયાત પયિા નામની સાથે તાદૃશ પશ્યન્ત પનામને તપુરુષ સમાસનો આ સૂત્રથી નિષેધ થતો ન હોવાથી કૃતિ ૩-૧-૭૭’ થી તપુરુષ સમાસાદિ કાર્ય બાદ પાછા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - દૂધ પીવું તે. ll૮રૂા
રૂં વાચક નામને તૃતીયા થઈ હોય તો “શિવ ૨-૨-૮૩ થી વિહિત પશ્યન્ત નામને પુરુષ સમાસ થતો નથી. ગાય વા વોહોડ
