________________
થી પ્રાપ્ત સમાસનો વૃતાર્થ - પૂરા૩-૧-૮૫ થી નિષેધ થવાથી આ સૂત્રનું પ્રણયન કર્યું છે. અહીં સૂત્રમાં બહુવચનનો નિર્દેશ શિષ્ટ પ્રયોગના અનુસરણ માટે છે - એ યાદ રાખવું. 1૮ના
ન શકાડડનવે રૂ૧/૮૧ll
ક્રીડા અને આનીવિકા અર્થ ગમ્યમાન હોય તો પા નામને % પ્રત્યયાન્ત નામની સાથે તપુરુષ સમાસ થાય છે. ઉત્તાનપુષ્પા મન્નિવી અને નવીના સેવવ: આ વિગ્રહમાં ઉદ્યન્ત કાનિઝપુખ નામને ર્મ પ્રત્યયાન મઝા નામની સાથે અને પશ્યન્ત નવ નામને છ પ્રત્યયાન્ત નામની સાથે આ સૂત્રથી તપુરુષ સમાસ વગેરે કાર્ય થવાથી નિપુષ્પમગ્નિષ્ઠા અને નવસેવો આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - ઉદ્દાલક પુષ્પ તોડવાની રમત વિશેષ. નખ લખીને આજીવિકા ચલાવનાર. કીડાનીવતિ વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ શ્રી અને સીનીવિઝા અર્થ ગમ્યમાન હોય તો જ પર્યન્ત નામને સવપ્રત્યયાન્ત નામની સાથે તપુરુષ સમાસ થાય છે. તેથી : પયઃ (T ધાતુને કર્તામાં ‘ઇવ - પૃથ્વી પ-૧-૪૮° થી ખવડ () પ્રત્યય. ‘બાત : ૪-૩-૫૩ થી સા ને આદેશાદિ કાર્ય થવાથી પાછા આવો પ્રયોગ થાય છે.) અહીં ક્રીડા અને સીનીવિઝા અર્થ ગમ્યમાન ન હોવાથી આ સૂત્રથી ય નામને પાકિનામની સાથે તપુરુષ સમાસ થતો નથી. તેમજ ‘ર્મના તૃવા વ ૩-૧-૮૩’ થી નિષેધ હોવાથી કૃતિ રૂ-૧-૭૭’ થી પણ અહીં સમાસ થતો નથી. આથી સમજી શકાશે કે આ સૂત્ર “ર્મના તૃષા ૨ ૩-૧-૮૩' નું અપવાદ સૂત્ર છે.
યદ્યપિ દ્વાનસ્થ પુષ્પાળિ મનને ડ ચામું આ અર્થમાં મગ્ન ધાતુને ‘ના િસિ બ-રૂ-૨૦” થી અધિકરણમાં વિક્ર પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ગ્નિ શબ્દ બને છે. તેથી તે અધિકરણમાં વિહિત અથવા મગ્નનમ્ ગ્નિી આ રીતે ભાવમાં વિહિત વિ () પ્રત્યયાન્ત નામ હોવાથી અથાત્ કત્તમાં વિહિત નવ પ્રત્યયાન્ત નામ ન હોવાથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ “ર્મના ડ્રવાર ૩-૧-૮૩ થી સમાસનો નિષેધ ન થવાથી કાનપુષ્કાળ પડ્ઝા અહીં કૃતિ
