________________
વિભજ્યન્ત જ નામને; સ્વાદિ વિભજ્યન્ત જ નામની સાથે સમાસનું વિધાન કરે છે. પરન્તુ કેવલ નામને નામની સાથે સમાસનું વિધાન કરતા નથી. અન્યથા આ સૂત્રથી કરાએલ લુબુનું વિધાન નિરર્થક બનશે.
છેઝર્શ તિ વિક્રમ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કાર્ણ - ના નિમિત્તભૂત જ સ્વાદિ વિભતિનો લોપ થાય છે. તેથી ચિત્રા આવો યસ્ય ઈત્યાદિ વાક્યોમાં છેઝર્થ સ્વરૂપ સામર્થ ન હોવાથી અથદ્ વ્યવેક્ષા સ્વરૂપ સામર્થ્ય હોવાથી આ સૂત્રથી અહીં વાક્ય ઘટક તે તે પદ સમ્બન્ધી સ્વાદિ વિભતિનો લોપ થતો નથી. IIટા.
न नाम्येकस्वरात् खित्युत्तरपदे 5 मः ३ | २९॥
સમાસારંભક અન્ય પદને ઉત્તરપૂરું કહેવાય છે. તેની પૂર્વેના પદોને પૂર્વપદ કહેવાય છે. હિન્દુ પ્રત્યયાઃ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા-એક સ્વરંવાલા નામીસ્વરાન્ત પૂર્વ પદથી પરમાં રહેલા લમ્ પ્રત્યાયનો લોપ થતો નથી. ત્રિમાત્માનું ચિતે અને નાવમાભા મતે આ અર્થમાં કમ્ પ્રત્યયાત ક્રમશઃ સ્ત્રી અને ની નામથી પરમાં રહેલા મન્ ધાતુને જ વશ પ-૧-૧૧૭” થી વ૬ (ક) પ્રત્યય. “વિવારે શ્ય: ૩-૪-૭૨ થી પ્રત્યયની પૂર્વે થ () પ્રત્યય. “સુપાસ્યા૨-૧-૧૧૩' થી ય ના મ નો લોપ. સ્ત્રી + ગમ્ + મચ અને નૌ + મમ્ + મચ આ અવસ્થામાં કયુ$ કૃતા ૩-૧-૪' થી તપુરુષ સમાસ. કાળું ૩-૨-૮' થી પ્રાપ્ત કમ્ ના લોપનો આ સૂત્રથી નિષેધ થવાથી ત્રિયંમર અને નારંમજ નામને સિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી સ્ત્રિયંમ : અને નાલંમ: આવો
१६४
