________________
અર્થ - દર ્દ્ન અપત્ય સ્ત્રી.
સુરિતિ વ્હિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ મનુષ્યજ્ઞાતિ જ વાચક (માત્ર જાતિવાચક નહીં) દ્દારાન્ત સ્ત્રીલિંગ નામને ઊ પ્રત્યય થાય છે. તેથી તિત્તિરિ: અહીં તિર્યંચ જાતિ વાચક ારાન્ત સ્ત્રીલિંગ નામ તિત્તિરિ ને આ સૂત્રથી જ્ઞ પ્રત્યય થતો નથી. જેથી માત્ર સ્યાદિ કાર્ય થયું છે. અર્થ - તેતર પક્ષિણી.
=
जातेरिति किम् ? આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ દ્દારાન્ત મનુષ્યજાતિ વાચક જ (માત્ર મનુષ્યવાચક નહીં) નામને સ્ત્રીલિઙ્ગમાં ↑ પ્રત્યય થાય છે. તેથી જૌશામ્યા નિર્માતા આ અર્થમાં નિષ્પન્ન નિષ્ઠૌન્તિ નામને (એ નામ જાતિવાચક ન હોવાથી) આ સૂત્રથી પ્રત્યય થતો નથી. જેથી માત્ર સ્યાદિ કાર્ય થવાથી નિૌશાન્તિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - કુશામ્બરાજાએ બનાવેલી કૌશામ્બી નગરીથી નીકળેલી સ્ત્રી.૭૨
उतोऽप्राणिनश्चाऽयु - रज्वादिभ्य ऊङ्ग २|४|७३ ॥
મનુષ્ય જાતિવાચક અને પ્રાણીને છોડીને અન્ય જાતિવાચક પારાન્ત નામને; તે નામ રગ્ન્યાવિ ગણપાઠમાંનું અને યુ અન્તવાણું ન હોય તો સ્ત્રીલિગમાં ૬ (૩) પ્રત્યય થાય છે. મનુષ્યજાતિવાચક વુ અને વ્રહ્મવન્તુ (વ્રહ્મા વઘુસ્ય) નામને તેમજ પ્રાણીભિન્ન જાતિવાચક અાવુ અને ઇન્દુ નામને આ સૂત્રથી જ્ પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન બ્રહ્મવન્યૂ ગાવું અને ન્યૂ નામને સિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી : બ્રહ્મવન્ધ : અાવ : અને ન્યૂઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- કુરુનું ગોત્રાપત્ય સ્ત્રી. બ્રહ્મબન્ધુસ્ત્રી (બ્રાહ્મણી વગેરે). તુંબડું. કર્કન્ધુ ફલવિશેષ.
હત રૂતિ વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ યુ અન્તવાલા
=
२६९
