________________
अनाच्छादजात्यादे र्नवा २२४ ४७ ॥
બાવ (આછાવન) વાચક નામથી ભિન્ન જ્ઞાતિ વાચક નામ જેનું પૂર્વપદ છે અને કૃત નિત ખાત તથા પ્રતિપન્ન નામથી ભિન્ન હ્ર પ્રત્યયાન્ત નામ જેનું ઉત્તરપદ છે - એવા વૃદ્વ્રીહિ સમાસને સ્ત્રીલિંગમાં વિકલ્પથી ી પ્રત્યય થાય છે. શારો ન ધોડનયા આ વિગ્રહમાં બહુવ્રીહિ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન જ્ઞાારન" નામને આ સૂત્રથી જ્ઞ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી જ્ઞાારની આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ‘ત્ ૨-૪૧૮' થી આવ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી શારÄધા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - શાગર (કંદિવશેષ) ખાવાવાલી. અર્ ધાતુને TM પ્રત્યય. ‘પિ પાડવો નધ્ ૪-૪-૧૬' થી અવ્ ને નય્ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી નધ નામ બને છે. સાચ્છાવવર્ગનું વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ આચ્છવ (ઢાંકવાનાં સાધનાદિ) વાચક નામથી ભિન્ન જ જાતિવાચક નામ જેનું પૂર્વપદ છે અને ત પિત ખાત અને પ્રતિપન્ન નામને છોડીને અન્ય TM પ્રત્યયાન્ત નામ જેનું ઉત્તરપદ છે એવા બહુવ્રીહિ સમાસને સ્ત્રીલિઙ્ગમાં ↑ પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. તેથી વસ્ત્રે છન્તમના આ વિગ્રહમાં બહુવ્રીહિ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન વસ્ત્રછન્ન નામને આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યય થતો નથી. જેથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ આવૂ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી વસ્ત્રછા આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં પૂર્વપદ વસ્ત્ર આચ્છાદવાચક છે- એ સ્પષ્ટ છે. અર્થ - વસ્ત્ર ઢંકાયું છે જેના વડે તે સ્ત્રી. ખાત્યાવેરિતિ વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ આચ્છાદ્ વાચક નામથી ભિન્ન જાતિવાચક જ નામ જેનું પૂર્વપદ છે. અને વૃત મિત બાત પ્રતિપન્ન ભિન્ન પ્રત્યયાન્ત નામ જેનું ઉત્તરપદ છે - એવા બહુવ્રીહિ સમાસને સ્ત્રીલિંગમાં વિકલ્પથી જ્ઞ પ્રત્યય થાય છે. તેથી માસો વાતો 5 સ્વાઃ આ વિગ્રહમાં બહુવ્રીહિ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન માસયાત નામને આ સૂત્રથી
२५०
