________________
૨-૪-૧૮ થી સાધુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ટીપુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-લાંબુ પુછડું છે જેનું એવી - (ગાય વગેરે). પુષ્ઠ નામ સંયોગોપાત્ત્વ હોવાથી નાસિસ્ટોરી. -૪-રૂ' થી વિહિત નિયમથી વીર્વપુછી અહીં વૈકલ્પિક હું પ્રત્યયની પ્રાપ્તિ ન હોવાથી આ સૂત્રનું પ્રણયન છે. યદ્યપિ તે (૨-૪-૩૯) સૂત્રમાં મોઝ વગેરે નામની જેમ પુછ નામનું પણ ગ્રહણ કર્યું હોત તો અનાવશ્યક આ સ્વતંત્ર સૂત્રનું પ્રણયન કરવાની ખરેખર જ જરૂર ન હતી. પરંતુ તેમ કરવાથી પુછ પદની અનુવૃત્તિ ‘વર-મિત્ર ર-૪-૪ર માં જાત નહીં. તેથી આ સૂત્રનો પૃથગ્યોગ કર્યો છે - એ સમજી શકાય છે. ૪ll
વર-મા-વિષ-શઃ રાસારા
વર મળ વિષ અને શર પૂર્વપદ છે જેનું એવું સ્વાગૈવાચક પુછ નામ જેનાં અન્તમાં છે એવા નામને સ્ત્રીલિગમાં ફી પ્રત્યય નિત્ય થાય છે. “પુછાત્ ૨-૪-૪૧' થી વિકલ્પ પ્રત્યયનું વિધાન સિદ્ધ હોવાં છતાં આ સૂત્રથી ફરીથી ડી પ્રત્યયનું વિધાન નિત્યક પ્રત્યયના વિધાન માટે છે. વરપુછ (વાં પુછમસ્યા'); fongs (Tr: પુછેડા:) વિષપુષ્ઠ વિષે પુછેવસ્થા.) અને શરપુછ (શર પુછે.ચા.) નામને આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યયઃ “શસ્ય ક્યાં ર-૪૮૬ થી ૩ ની પૂર્વેના નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી કવરપુછી, મળપુછી, વિષપુછી અને શરપુછી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - વિચિત્ર રંગવાલા પુંછડાવાલી. મણિયુક્ત પુંછડાવાલી. વિષયુક્ત પુંછડાવાલી. શરયુક્ત પુંછડાવાલા. In૪રા
पक्षाच्चोपमानाऽऽदेः २।४।४३॥
પૂર્વ (૨-૪-૪૨) સૂત્રથી આ સૂત્રનો પૃથ યોગ હોવાથી સ્વા ની અનુવૃત્તિ આ સૂત્રમાં નથી. ઉપમાનવાચક પૂર્વપદ છે જેનું એવું
२४६
