________________
સિદ્ધ જ છે. તેથી આ સૂત્ર નિયમ કરે છે કે - તાદૃશ (અસહાવિ પૂર્વ પદક બોકવિ) સ્વાગવાચક બહુસ્વર (બેથી અધિક સ્વરવાલા) અને સંયોગોપાત્ત્વ (સંયુક્તવ્યઞ્જન ઉપાન્ય છે જેમાં તે) નામ જેના અન્તે છે એવા ઝારાન્ત સ્ત્રીલિંગ નામને ી પ્રત્યય વિકલ્પથી ત્યારે જ થાય કે જ્યારે તાદૃશ સ્વાગવાચક બહુસ્વર અને સંયોગોપાત્ત્વ નામ ઉપર જણાવ્યા મુજબ નાસિષ્ઠા વર્ વગેરે નામથી ભિન્ન ન હોય. તેથી સુન્દ્રાટ (શોમાં હાર્ટ થસ્યાઃ) અને સુવાર્થા (શોમનો પાાઁ યસ્યાઃ) નામને આ સૂત્રથી કે પૂર્વસૂત્રથી ઊ પ્રત્યય થતો નથી. પરન્તુ આપું પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી સુદ્ધાય અને સુવાÝ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં બહુસ્તરવાણું સ્વાગવાચક નામ છાટ; નાસિળા જીવર વગેરેથી ભિન્ન છે અને સંયોગોપાત્ત્વ પામ્યું નામ; ઓષ્ઠ વગેરે નામથી ભિન્ન છે - એ સમજી શકાય છે. -અર્થક્રમશઃ- સુંદર લલાટ (ભાલ) વાલી. સુંદર પડખાવાલી.
આ સૂત્રથી વિહિત નિયમના કારણે ‘અસહન૦ ૨-૪-૨૮’ સૂત્રના અર્થમાં બહુસ્વર અને સંયોગોપાત્ત્વ સ્વાગવાચક નામાતિરિક્તત્વ રૂપે સકોચ થાય છે એ સમજી શકાય છે. તેથી સુહાના અને સુવાિ અહીં નં. ૨-૪-૨૮ થી પણ ↑ પ્રત્યય થઈ શકશે નહીં. તેમજ આ સૂત્રમાં છાટ અને પાîવિ નામનો પાઠ ન હોવાથી આ સૂત્રથી . પણ ી પ્રત્યય થતો નથી. રૂ૧।।
नख - मुखादनाम्नि २।४।४० ॥
સહ નગ્ અને વિદ્યમાન પદને છોડીને અન્ય પૂર્વ પદ છે જેનું એવું સ્વાગવાચક નહ અને મુત્યુ નામ જેનાં અંતે છે એવા નામને સ્ત્રીલિંગમાં અસંજ્ઞામાં જ અર્થાત્ સમાસાર્થ કોઈનું નામ ન હોય તો જ ↑ પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. શૂર્પનવ (ગ્રૂપ વ નહો યસ્યાઃ) અને ચન્દ્રમુલ (ચન્દ્ર ડ્વ મુસ્લમસ્યાઃ) નામને આ સૂત્રથી ઊ પ્રત્યયાદિ
२४४
