________________
થયે છતે ડી પ્રત્યય થાય છે. જાણે પ્રમાઈમસ્યા: આ વિગ્રહમાં પ્રમાણાત્રમ્ -9-9૪૦” થી વિહિત ત્રર્ પ્રત્યય (તધિત પ્રત્યય) ના વિષયમાં દ્વિગુ સમાસ. દ્વિજાદુ નામને માત્ર પ્રત્યય. “હિનો સંશવે ૭-૧-૧૪૪' થી લોપ. દ્વિહાવું નામને આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી હિજાબ્દી રજુ: આવો પ્રયોગ થાય છે. આયામ - લમ્બાઈને પ્રમાણ કહેવાય છે. અર્થ – બે કાંડ (૧૬ હાથ) લાંબી દોરી, પ્રમાહિતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સમાસાર્થ ક્ષેત્ર ન હોય તો તદ્ધિત પ્રત્યયનો લોપ થયે છતે પ્રમાણવાચક જાવું શબ્દાન્ત દ્વિગુ-સમાસ સ્વરૂપ સ્ત્રીલિંગ નામને ફી પ્રત્યય થાય છે. તેથી પ્યાં છgયાં શીતા આ વિગ્રહમાં ઝૂ. નં. ૨-૪-રરૂ માં જણાવ્યા મુજબ પંડ્યૂશ્વ ની જેમ કિડા શારી આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં જાદુ શબ્દ પ્રમાણ વાચક ન હોવાથી બ્રિાન્ડ નામને આ સૂત્રથી પ્રત્યય થતો નથી. પરંતુ સાધુ પ્રત્યય જ થાય છે. અર્થ – બે કાંડ પ્રમણ વસ્તુથી ખરીદાએલી - સાડી. નક્ષેત્ર રૂતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ક્ષેત્રનો વિષય ન હોય તો જ, તદ્ધિત પ્રત્યયનો લોપ થયે છતે પ્રમાણવાચક જાવું શબ્દ જેના અન્તમાં છે – એવા દ્વિગુ- સમાસ સ્વરૂપ સ્ત્રીલિંગ નામને # પ્રત્યય થાય છે. તેથી તે વડે પ્રમાણમસ્યા: (ક્ષેત્રમ¢:) આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ દ્વિગુ-સમાસ. માત્ર પ્રત્યય વગેરે કાર્યથી નિષ્પન્ન દિશાનું નામ, સમાસાર્થ ક્ષેત્રનો વિષય હોવાથી આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યય થતો નથી, જેથી ગાતુ ર-૪-૧૮' થી ૫ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી કિકાષ્ઠ ક્ષેત્રમ9િ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - બે કાંડ પ્રમાણ ક્ષેત્રનો ભાગ. ર૪ના
पुरुषाद् वा २।४।२५॥
પ્રમાણવાચક પુરુષ શબ્દ જેના અન્તમાં છે – એવા દ્વિગુ સમાસ
२३०
