________________
॥ अथ प्रारभ्यते द्वितीयेऽध्याये चतुर्थः पादः ।।
स्त्रियां नृतोऽस्वस्रादे ङः २|४|१||
સ્વસૢ યુહિત... વગેરે સ્વાવિ ગણપાઠમાંના નામોને છોડીને અન્ય સ્ત્રીલિંગ ૬. અને ૠ અન્તવાલા નામને ↑ () પ્રત્યય થાય છે. રાનનું અતિરાનનું અને તું નામને સ્ત્રીલિઙ્ગમાં આ સૂત્રથી ી (f) પ્રત્યય. ‘અનોઽસ્ય ૨-૧-૧૦૮' થી ૬ ની પૂર્વેના જ્ઞ નો લોપ. ‘તવર્ગસ્થ૦ ૧-૩-૬૦′ થી ગ્ ના યોગમાં ન્ ને ગ્ આદેશ. ત્યારબાદ ત્તિ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી રાજ્ઞી તિરાડ઼ી અને ર્રી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ – રાણી. રાજાને જીતવાવાલી સ્ત્રી. કરનારી. સ્ત્રિયામિતિ વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ્વજ્ઞાવિ ગણપાઠમાંના નામોને છોડીને અન્ય ર્ અથવા ત્ર અન્તવાલા સ્ત્રીલિંગ જ નામને કી પ્રત્યય થાય છે. તેથી વગ્ન નઘઃ અહીંર્ અન્તવાલા પન્ગ્વન્ નામને આ સૂત્રથી ઊ પ્રત્યય થતો નથી. અહીં પન્ગ્વન્ નામ સ્ત્રીલિંગ અર્થનું વાચક હોવા છતાં તે નામ યુઘ્નટ્ અને સ ્ ની જેમ અલિગ હોવાથી તેને આ સૂત્રથી ી પ્રત્યય થતો નથી. મૈં અન્તવાલા સખ્યાવાચક નામો યુર્ ગ ્ ની જેમ અભિષ્ફળ છે. અસ્વસાવેરિતિ વિમ્? = સ્ત્રીલિંગ ર્ અને ૠ અન્તવાલા નામને; ઉપર જણાવ્યા મુજબ આ સૂત્રથી । પ્રત્યય થાય છે. પરન્તુ સ્વસ્ત્રાદ્રિ ગણપાઠમાંના તાદૃશ નામને ઊ પ્રત્યય થતો નથી. તેથી સ્વસૢ અને ૩હિતૃ નામને આ સૂત્રથી ઊઁ પ્રત્યય ન થવાથી સિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય બાદ સ્વસા અને દુહિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પાંચ નદીઓ. બહેન. પુત્રી.।।૧।।
२१३
